به سوالات کودکان درباره « خودکشی » چگونه پاسخ دهیم؟

تارا کلینیک به نقل از میگنا:

شبنم طلوعی اظهار کرد: متاسفانه روح و روان کودکان و نوجوانان با مشاهده‌ شرایط آشفته خانواده، روابط ناپایدار والدین، بحث‌ها و زد و خوردهای والدین آزرده خاطر می‌شود. به طوری که در تمام مراحل زندگی خود بار این آزرده خاطری را به دوش می‌کشد.

به گفته این روانشناس شنیدن خاطرات، تجربیات و دردها و رنج‌های والدین برای کودک و نوجوان غیر قابل تحمل است. و جز اضطراب برایش نتیجه‌ای نخواهد داشت. در میان گذاشتن موضوعاتی با کودک نظیر اینکه من بخاطر تو با پدرت زندگی می‌کنم. من به خاطر تو در این زندگی مانده‌ام و آن را تحمل می‌کنم و… او را دچار آشفتی و کابوس می‌کند چراکه ظرفیت اندک او پذیرای این موضوعات نیست.

برخی از والدین نگرانی کودک و نوجوان نسبت به پدر و مادرش را نشان از ادب و علاقه او به والدین می‌دانند.

درحالی که اگر کودک و یا نوجوان دائما نگران والدین خود است و با همین نگرانی درس می‌خواند و آن را در تمام فعالیت‌های خود به همراه دارد نشان دهنده فرزند خلف و صالح بودن او نیست بلکه از وجود یک اختلال در کودک و نوجوان خبر می‌دهد. به طور حتم او دچار آسیب شده است چراکه همیشه با خود تکرار می‌کند باید مراقب والدین و شرایط موجود در خانه باشد.

طلوعی با تاکید بر اینکه والدین باید هر گونه تهدید به خودکشی در کودکان و نوجوانان را جدی بگیرند. به بیان علائم افسردگی به عنوان یکی از دلایل خودکشی پرداخت.

و گفت: اندوه، گریه مداوم، ناامیدی، کاهش انگیزه انجام فعالیت‌ها، خستگی مداوم، انزوای اجتماعی، احساس گناه، صحبت کردن و تلاش کردن برای ترک خانه، افکار و رفتال دال بر خودکشی و … از جمله علائم افسردگی است که می‌تواند منجر به خودکشی کودکان و نوجوانان شود. در برخی موارد نیز کودکان و نوجوانانی که هیجان بسیار بالایی دارند. و والدین این هیجانات را در آن‌ها تایید می‌کنند بیشتر در کمین خود آسیب رسانی هستند.

زمانی که کودک وارد نوجوانی می‌شود به علت مواجهه با تغییرات جسمی، هورمونی، روانی، اجتماعی و… نیازمند توجه بیشتر است. یکی از مهم ترین این تغییرات هویت یابی است. بنابراین والدین باید تکنیک‌های فرزند پروری را به عنوان یکی از اصلی ترین آموزش‌ها بیاموزند. و آن‌ها را از ابتدای تولد تا انتهای ۱۸ و بعضا ۲۱ سالگی فرزند خود به کار گیرند.

این روانشناس ادامه داد: صحبت از خودکشی با کودک و نوجوانی که دارای زندگی بی‌دغدغه و آرام است. و علائم افسردگی را ندارد لازم نیست چراکه صحبت درباره خودکشی برای او عواقب منفی به همراه خواهد داشت. بنابراین بهتر است تا زمانی که کودک و نوجوان درباره خودکشی صحبت نکرده‌ و سوالی دراین باره نپرسیده است. والدین به او توضیحی ندهند. همچنین در صورت سوال پرسیدن کودک و نوجوان اولین اقدام مراجعه به روانشناس است.

والدین، آموزگار و تمام کسانی که با کودک و نوجوان در ارتباط هستند. باید آگاهی و اطلاعات خود را درباره خودکشی و افسردگی افزایش دهند. تا در صورت مواجهه شدن با سوال کودکان و نوجوانان بتوانند با آگاهی کامل پاسخ دهند. چراکه که ارائه اطلاعات غلط به آن‌ها می‌تواند آسیب زننده و حتی تحریک کننده باشد.

به گفته طلوعی، ارائه توضیحات درباره خودکشی و افسردگی باید با توجه به شناختی بدست آمده از کودک و نوجوان انجام شود.

بنابراین اگر والدین می‌خواهند به کودک و نوجوان درباره مسائلی نظیر خودکشی، افسردگی، پرخاشگری توضیح دهند. باید نسبت به شخصیت و ویژگی‌های فردی آن‌ها آگاهی کامل داشته باشند. و متناسب با آن ویژگی‌ها توضیحاتی را ارائه دهند.

این روانشناس با اشاره به اینکه نشان دادن تصاویر مربوط به خودکشی می‌تواند. در مواقعی منجر به افزایش خودکشی تقلیدی شود. بیان کرد: اگر والدین متوجه شدند که کودک و نوجوان در رسانه‌ها، تلویزیون، فضای مجازی و… اخبار مربوط به خودکشی را مشاهده کرده و در جریان آن قرار گرفته است باید سکوت کنند. و منتظر باشند تا کودک و نوجوان خودش دراین باره با والدین صحبت کند و سوالاتی در این باره بپرسد. در چنین مواقعی ایجاد یک رابطه مثبت میان والدین و کودک و نوجوان که به تکنیک‌های فرزندپروری باز می‌گردد. مشخص می‌کند کودک و نوجوان برای یافتن پاسخ سوالات خود به سراغ والدین می‌آیند و یا خیر؟.

والدین در چنین مواقعی باید با استفاده از گفتگوی انعکاسی به کودک و نوجوان فرصت دهند. تا تمامی افکار، احساسات و سوالات خود را با آن‌ها مطرح کند. بدون قضاوت کردن، نصیحت کردن و مقایسه کردن تنها شنونده صحبت‌های کودک و نوجوان باشند. و در فرصتی مناسب با افزایش آگاهی خود به سوالات فرزندشان پاسخ دهند.

طلوعی در انتها به والدین توصیه کرد: مهم ترین نکته برای والدین در چنین مواقعی حفظ آرامش است. والدین باید بدانند با شنیدن اخبار مربوط به خودکشی کودکان و نوجوانان لزوما آن اتفاقات برایشان رخ نخواهد داد. و با افزایش آگاهی و حفظ آرامش می‌توانند به موقع وارد عمل شوند و از بروز حوادث تلخ جلوگیری کنند. همچنین والدین باید تکنیک‌های فرزند پروری را بیاموزند و آموخته‌های خود را در زندگی واقعی به کار ببرند. از سوی دیگر باید بدانند بحران نیاز به مداخله دارد بنابراین با شنیدن حرف خودکشی از زبان فرزند خود احساس بحران کنند. و از روانشناسان کمک بگیرند.