این موضوع سوال خیلی از شما عزیزان است که ما چطور خشم خودمان را کنترل کنیم ؟ خب در ابتدا باید گفت که این یک پرسش کوتاه و کلی است. که پاسخی به مراتب بلند و جزئی نگرانه را در خود جای داده است. پس اجازه بدهید در همین ابتدای کار برویم به سراغ دو تعریف از دو متغیر مهم در این مبحث یعنی: کنترل و خشم
خشم
بگذارید با خشم شروع کنم، خشم یک هیجان منفی اما سالم است. چرا که واقعیت زیستی انسان مکانیسم های عصبی برای هیجانی چون خشم هم در مدار خود تعریف کرده است . یعنی انسان می تواند همانطور که لبخند می زند ، غمگین می شود ، خشمگین هم بشود. هر اتفاق و رخدادی چنانچه درست در مغز ما پردازش شود. یعنی ما تجزیه تحلیل سازگازانه ای از آن اتفاق در تفکر خود ایجاد کنیم ، به مساله پیش رو متعادل تر و منعطف تر بنگریم. متعاقبا نیز هیجانی سالم و سازنده از خود نشان می دهیم.
لذا خشم سیری مزمن دارد. یعنی می تواند در عرض چند دقیقه به گونه ای وخیم و مخرب تغییر شکل دهد و سیری مزمن به خود بگیرد. ما در این لحظه با هیجانی بنام خشم ناسالم مواجه می شویم که در اشکال تکامل یافتته تر به ترتیب تبدیل به عصبانیت و پرخاشگری می شود. خب اینطور که گفنه شد هیجانات ما بسیار تحت تاثیر باورهایی هستند که در سر خودمان پرورش داده ایم.
کنترل
حال برویم به سراغ تعریف دوم یعنی( کنترل ). در اینجا کنترل یعنی تلاش برای مسلط شدن برروی یک متغیر بیرونی یا درونی تنش زا به منظور کاهش مخاطرات تهدیدکننده حیات. اما حقیقتا تسلط اینگونه اتفاق نمی افتد.
بگذارید از یک مثال شروع کنم. فرض کنید به سفری تابستانه رفته اید و در طول مسیر مرتبا آب می نوشید. و تا رسیدن به مقصد یا حتی جاییکه سرویس بهداشتی در اختیار شما قرار دهد فاصله زیادی هست. و حجم بالای مصرف آب باعث شد تا شما احساس ناراحتی آزاردهنده ای در مثانه خود داشته باشید. به این ترتیب باید خود را تحت این فشار کنترل کنید تا به اولین سرویس بهداشتی برسید . خب فکر می کنید چه اتفاقی در این بین خواهد افتاد ؟ چه آسیب های ثانویه ای را متحمل خواهید شد؟ پس چه کنیم؟ بهتر است یاد بگیریم تا به جای کنترل از اصطلاح مدیریت استفاده کنیم. به مثال قبلی بر می گردیم چنانچه شما نوشیدن خودتان را مدیریت می کردید مجبور به تحمل یا کنترل آن وضعیت نبودید.
کنترل بالاخره جایی از دست ما خارج می شود و معلوم نیست چه اتفاق های ناگواری را در ابعاد مختلف زندگی می تواند رقم بزند.
نتیجه
نتیجه اینکه خشم اگر سالم تجربه و ابراز شود نه تنها مشکلی ندارد که یک واکنش انطباقی حیاتی است . خشم سالم نیازمند این است که روی نظام باورهای خودمان کار کنیم البته زیر نظر یک روان شناس و رواندرمانگر متبحر و ذبده ضمن اینکه مطالعه هم در کنارش فراموش نشود. تغییر کردن سخت اما شدنی است،شما هم می توانید.
نویسنده عماد شاه صفی/ روان شناس بالینی
