پاروکستین Paroxetine

نام تجاری دارو: سروگزات Seroxat

گروه: SSRI

پاروکستین از دسته ی داروهای ضدافسردگی می باشد که در موارد متنوعی مانند افسردگی ،اختلالات اضطرابی و وسواس اجباری تجویز می شود. همچنین پاروکستین به علت کاهش میل جنسی در درمان انزال زودرس نیز تجویز می شود.

پاروکستین چگونه عمل می کند؟

سلول های مغزی که نورون نام دارند، چندین نوع ماده ی شیمیایی را به عنوان پیام رسان در فضای بین سلولی آزاد می کنند تا نورون ها تحریک شوند و پیام عصبی منتقل گردد.

این روند برای کنترل بسیاری از عملکردهای مغزی صورت میگیرد.
سروتونین یکی از این ترکیبات می باشد که پس از تحریک نورون ها توسط پمپ هایی به داخل سلول های عصبی بازگردانده می شود.
داروهای مهارکننده ی اختصاصی این پمپ های جمع کننده ی سروتونین (SSRI) كه پاروکستین يكي از آنهاست، با مهار بازجذب سروتونين به داخل سلول ها منجر به باقي ماندن سروتونين در فضاي بين سلولي در مغز و در نتيجه تحريك بيشتر سلول هاي عصبي مي شوند.

در بیماری هایی نظیر افسردگی، اختلالات اضطرابی و وسواس،سطح سروتونین در مغز کاهش می یابد و با اثر این داروها می توان تعادل بین عوامل شیمیایی مغز را برقرار کرد تا علائم این بیماری ها برطرف گردد.

پیش از مصرف پاروکستین

_در صورت بارداری، اقدام به بارداری یا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید.
-در صورت سابقه مشکلات کبدی، کلیوی، قلبی (ضربان قلب نامنظم)، صرع، دیابت نوع ۲، مشکلات چشمی (مانند گلوکوم یا آب سیاه)، مشکلات خونی (خون ریزی)، تغییر خلق و خوی شدید (سرخوشی ناگهانی) حتما پزشک خود را مطلع سازید.
_اگر همزمان با تجویز این دارو تحت درمان با جریان الکتریکی قرار دارید (شوک درمانی) به پزشک خود اعلام نمایید.
_در صورت سابقه ی هرگونه حساسیت دارویی پزشک خود را مطلع کنید.
_در صورتی که در دو هفته ی اخیر داروهای ضد افسردگی از گروه مهار کننده ی مونو آمین اکسیداز (مانند سلژیلین، راسلژیلین، ترانیل سیپرامین و…) مصرف می کرده اید، حتما به پزشک خود یادآوری نمایید.

طریقه ی مصرف

پاروکستین  بصورت قرص خوراکی ۱۰،۲۰و۳۰میلی گرم موجود می باشد.

-اگر این دارو بصورت یک نوبت در روز تجویز شود می توانید آن را هر زمان که راحت هستید مصرف کنید زیرا مشاهده شده است که این دارو برخی از افراد را دچار خواب آلودگی و برخی از افراد را دچار بی خوابی می کند به همین دلیل بسته به شرایط خودتان زمان مشخصی در شبانه روز را برای مصرف این دارو تعیین نمایید.

 -بهتر است دارو را همراه با یک میان وعده یا پس از صبحانه میل نمایید.

-در صورت مصرف فرم مایع دارو،مصرف داروهای درمان سوهاضمه و شربت های ضداسید معده را حداقل دوساعت با زمان مصرف این دارو فاصله دهید.

_در صورت فراموشی یک نوبت دارو بلافاصله آن را مصرف نمایید اما از دوبرابر کردن مقدار دارو در یک نوبت جداً خودداری نمایید.

توصیه های دارویی پاروکستین

-از آنجا که این دارو بر روی سیستم عصبی تاثیر دارد،مصرف آن باید به صورت مداوم و تحت نظر پزشک باشد.

اگرچه ممکن است در چند هفته ی ابتدایی درمان احساس بهبودی در شما ایجاد نشود،با این حال درمان خودرا ادامه دهید و طبق برنامه ی منظم به پزشک خود مراجعه کنید و همچنین برای بهبود روند درمان کلیه ی مشکلات و سوالات خودرا از پزشک یا داروساز خود سوال بفرمایید .
قطع این دارو به صورت ناگهانی و بدون نظر پزشک ،می تواند عوارض نامناسبی برای بیمار در برداشته باشد که اصطلاحا به آن سندرم محرومیت دارو می گویند و عوارضی همچون سردرد،تهوع،ضعف،حملات ترس و بی حالی در بر دارد.
-به دلیل این که مسمومیت با این دسته از داروها بسیار خطرناک می باشد دارو را به همان مقدار تجویز شده مصرف کنید و دور از دسترس اطفال نگهداری کنید.

در صورت مصرف بیش از حد یا ناخواسته ی دارو حتما با مرکز کنترل مسمومیت تماس بگیرید.
-مصرف الکل در مدت درمان با این دارو می تواند احتمال بروز عوارض ناشی از این دارو را افزایش دهد.
_در صورتی که مبتلا به دیابت می باشید ، چک کردن قند خون روزانه نسبت به قبل ،از اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا این دارو می تواند سطح قند خون شما را تغییر دهد.

در صورت بروز این مشکل توصیه های لازم را از پزشک خود دریافت نمایید.

همچنین در مدت درمان با این دارو حساسیت بدن شما به نور بیشتر خواهد شد، لذا از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خودداری نمایید و از کرم های ضدآفتاب و عینک آفتابی استفاده کنید.

عوارض شایع پاروکستین

-در مدت درمان با این دارو ممکن است احساس خستگی و کوفتگی،سوهاضمه و یا اسهال خفیف را تجربه کنید که با یک رژیم غذایی حاوی وعده های غذایی سبک و ساده و حاوی فیبر مناسب و با محدود کردن غذا های چرب و پر ادویه این علائم را کاهش دهید.

-سردرد و تغییرات خلق و خو،عصبانیت و اضطراب،گیجی،ضعف وتاری دید نیزمی تواند از عوارض این دارو باشد.

-مصرف این دارو ممکن است خشکی دهان ایجاد کند که برای برطرف نمودن آن می توانید از آدامس یا آبنبات های بدون شکر استفاده نمایید.

_در صورت احساس خواب آلودگی ،ضعف و خستگی از رانندگی و انجام کارهایی که نیاز به احتیاط و تمرکز دارند خودداری نمائید.

-در ابتدای درمان با این دارو ممکن است افکار ناراحت کننده ی شما از گذشته بیشتر شوند اما نگران نباشید.

باید بدانید که این افکار ناشی از مصرف این دارو و شروع اثر بخشی آن می باشند و به مرور زمان برطرف می شوند.

بهتر است در این موارد افکار خودرا با نزدیکان و یا مشاور خود درمیان بگذارید و آگاهانه نسبت به برطرف کردن آنها اقدام نمایید .

مصرف الکل در مدت درمان با این دارو می تواند احتمال بروز عوارض ناشی از این دارو را افزایش دهد.

-اگر برای اولین بار از این دارو استفاده می کنید ممکن است با تغییروضعیت سریع از حالت نشسته به ایستاده سرگیجه مختصری ایجاد شود که به مرور برطرف می شود. این حالت طبیعی است. هنگام برخواستن ، به آرامی بلند شويد.

یک عارضه ی خاص

 سندرم سروتونین یا مسمومیت با سروتونین یک عارضه ی خاص مربوط به داروهای موثر برروی سطح سروتونین می باشد که اگرچه احتمال وقوع آن کم است اما در صورت عدم رسیدگی درمانی می تواند تهدیدکننده ی حیات باشد.
این عارضه ناشی از فعالیت بیش از اندازه ی سروتونین در بدن می باشد.

در صورت مشاهده ی علایمی همچون احساس برافروختگی،تعریق، بی خوابی و بی قراری، سفت شدن یا گرفتگی عضلات،پریشانی و تغییرات خلق و خو فورا” تا پیش از مصرف نوبت بعدی این دارو به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه نمایید.

موارد مصرف پاروکستین

این دارو در درمان افسردگی، وسواس جبری، اختلالات پانیک، فوبیا و اختلالات اضطراب منتشر کاربرد دارد.

مکانیسم اثر پاروکستین

این دارو مانع باز جذب سروتونین می شود.

 عوارض جانبی پاروکستین

پوستی: افزایش تعریق

غدد درون ریز و متابولیسم: کاهش میل جنسی

گوارشی: یبوست، کاهش اشتها، اسهال، سوء هاضمه، تهوع، خشکی دهان

ادراری تناسلی: اختلال انزال

سیستم عصبی: سرگیجه، خواب آلودگی، سردرد، بی خوابی

عصبی، عضلانی و اسکلتی: سستی، لرزش

قلبی عروقی: درد قفسه سینه، افزایش فشارخون، تپش قلب، تاکی کاردی، گشادی عروق

پوستی: خارش، راش پوستی

غدد درون ریز و متابولیسم: افزایش وزن

گوارشی: درد شکمی، اختلال چشایی، نفخ، عطش، تهوع و استفراغ، استفراغ

ادراری تناسلی: قاعدگی دردناک، بیماری مجاری تناسلی زنان، ضعف جنسی، بیماری تناسلی مردان، اختلال ارگاسم، سختی در دفع ادرار، اختلال در دفع ادرار، تکرر ادرار، عفونت مجاری ادراری

عفونی: عفونت

سیستم عصبی: عصبانیت، خستگی، آژیتاسیون، اضطراب، خمیازه، خواب رفتگی اندام، خواب آشفته، فقدان تمرکز، زوال شخصیت، میوکلونوس (انقباض یا پرش عضلانی)، فراموشی، لرز، گیجی، احساس نشئگی، احساسات ناپایدار، رفتار شیدایی، ضعف عضلات، سرگیجه، گیجی

عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد مفاصل، کمردرد، درد عضلانی، میوپاتی

چشمی: تاری دید، اختلال بینایی

گوشی: وزوز گوش

تنفسی: فارنژیت، اختلال سیستم تنفسی، رینیت، سینوزیت

 تداخل با غذا:
غلظت پیک این دارو با غذا افزایش می‌یابد، اما فراهمی زیستی تغییر چشمگیری نمی‌کند.

راهکار: بدون ملاحظات غذایی مصرف شود.

هشدار ها پاروکستین

 1) حداکثر دوز در افراد مسن و ناتوان 40 میلی گرم روزانه است.

2)  در بیماران دچار اختلال کبدی و کلیوی، کاهش دوز الزامی است.

3) جهت کاهش علائم ترک، کاهش دوز دارو بایستی تدریجی باشد.

دارو های هم گروه پاروکستین

 سیتالوپرام – اس سیتالوپرام – فلوکستین – فلووکسامین – سرترالین – داپوکستین.