ونلافاکسین

ونلافاکسین در درمان افسردگی، اختلالات عمومی و فوبیای اجتماعی استفاده می‌شود و ممکن است موجب بهبود سطح انرژی و احساسات فرد شود.

این دارو در دسته دارو های مهار کننده باز جذب بازگرداندن سروتونین- نوراپی نفرین شناخته می‌شود.

این دارو از طریق روده جذب و به دلیل تاثیر مطلوب بر افراد مبتلا به افسردگی مورد توجه قرار گرفته است.

مصرف خودسرانه و یا قطع ناگهانی اغلب دارو های روانپزشکی خطر عوارض جانبی را بالا می برد.

قرص ونلافاکسین عمدتا برای درمان اضطراب، افسردگی های شدید، ترس ها و اضطراب های اجتماعی به کار می رود.

این دارو با تاثیر بر برخی مواد شیمیایی مغز، باعث کاهش افسردگی و علائم افسردگی می گردد.

مکانیسم اثـر:

ونلافاکسین باعث مهار انتخابی بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین در پایه های عصبی مغز شده و تا حدودی به مهار جذب دوپامین کمک می کند.

نحوه مصرف:

این دارو خوراکی بوده و طبق تجویز پزشک، همراه یا بدون غذا بصورت دو یا سه دوز در روز (بسته به وضعیت بیمار) مصرف می شود.

برای کاهش عوارض جانبی این دارو ممکن است پزشک معالج از دوزهای کمتر شروع و بعد به تعداد آن اضافه نماید.

همچنین مصرف ونلافاکسین در زمان های منظم باعث تاثیرگذاری بیشتر آن می شود.

عوارض و اثرات جانبی مصرف :

 هر دارو به موازات تاثیرات مثبتی که در بهبودی بیماری دارد، می تواند دارای عوارض و تاثیرات منفی نیز باشد.

این تاثیرات معمولا یک هفته بعد از شروع دارو از بین می روند.

اما در صورت تداوم و شدت گرفتن آنها بایستی با پزشک معالج مشورت شود.

از جمله عوارض شایع می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

  • سیستم اعصاب مرکزی: بی خوابی، سرگیجه، خواب آلودگی
  • پوستی: افزایش تعریق
  • گوارشی: تهوع، خشکی دهان
  • عصبی، عضلانی و اسکلتی: ضعف

و از جمله عوارض نسبتا شایع و با درصد کمتر؛

  • قلبی-عروقی: گشادی عروقی، فشار خون
  • سیستم اعصاب مرکزی: عصبانیت، خمیازه، خواب های آشفته، خواب رفتگی اندام، گیجی، لرز، توهم، زوال شخصیت، تشنج
  • پوستی: ریزش مو، کبودی، خارش، حساسیت پوست به نور، راش پوستی، کهیر
  • گوارشی: بی اشتهایی، یبوست، اسهال، استفراغ، اختلال چشایی، خونریزی گوارشی، تکرر ادرار
  • بینایی: اختلالات بینی، گشادی مردمک

موارد احتیاط مصرف:

این دارو شامل ترکیبات غیرفعالیست که ممکن است موجب بروز حساسیت یا مشکلات دیگر شود لذا قبل از مصرف دارو بایستی سوابق پزشکی بیمار و خانواده بیمار به اطلاع پزشک معالج برسد.

از جمله این موارد مشکلات کبدی، بیماری های ریوی، مشکلات قلبی، فشار خون بالا، کلسترول بالا، مشکلات تیروئیدی، دیابت، سابقه تشنج، مشکلات خونریزی و لخته شدن خون، پایین بودن سطح سدیم خون و دوران بارداری و شیردهی می باشد.

همچنین مصرف این دارو نتیجه تست اعتیاد را مثبت می کند.

مصرف برخی داروها همزمان با ونلافاکسین، ممکن است موجب کاهش اثرات درمانی این دارو شود و یا افزایش عوارض جانبی خطرناک شود.

بیمار در صورت مصرف داروهایی مانند؛ انواع داروهای خواب آور، مسکن، داروهای درمان اضطراب و تشنج و ضد افسردگی، سایمتیدین، هوفاریقون، ترامادول، تریپتوفان، رقیق کننده ها خون، کومادین، جانتوون، داروهای درمان سردرد میگرنی، بایستی با روانپزشک متخصص خود مشورت نماید.

همچنین ممکن است بیمار در مصرف دارو دچار اوردوز شده و دچار علائمی مانند از هوش رفتن، مشکلات تنفسی، خواب آلودگی شدید، تشنج، تپش قلب نامنظم شود.

از جمله موارد تجویز: 

  • اختلالات دو قطبی
  • اختلال وسواس اجباری
  • بیش فعالی
  • اختلال پانیک
  • افسردگی مرتبط با ترک کافئین
  • اختلالات مرتبط با ترس و وحشت
  • درمان عوارض بیماری نارکولپسی
  • برخی بیماران مبتلا به سرطان پروستات

نورتریپتیلین

داروی نورتریپتیلین چیست؟

نورتریپتیلین برای درمان مشکلات روحی و روانی مثل افسردگی استفاده می‌شود. این دارو باعث افزایش روحیه و حس خوب در انسان و همچنین موجب کاهش اضطراب و تنش روانی می‌شود و سطح انرژی را بالا می‌برد. این دارو جز داروهای ضد افسردگی است. اما آیا می توان خودسرانه این دارو را مصرف کرد؟ نحوه مصرف نورتریپتیلین ۱۰میلی گرم و نحوه قطع مصرف آن چگونه است؟ عوارض جانبی این دارو چیست؟

نورتریپتیلین چیست و چه کاربردی دارد؟

نام رایج دارو:

  • نورتریپتیلین
  • Nortriptyline

اسامی تجاری دارو:

  • آونتیل
  • پاملور

دسته دارویی:

  • ضد افسردگی

نورتریپتیلین (Nortriptyline) دارویی از گروه ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای است که برای درمان اختلال افسردگی و برخی دیگر از بیماری‌های اعصاب یا دردهای عصبی به کار می‌رود. از این دارو در درمان علائم افسردگی مانند بی خوابی و کم اشتهایی هم استفاده می شود.

نحوه عملکرد نورتریپتیلین ۱۰:

عملکرد این دارو به صورت تاثیر بر میزان مواد شیمیایی طبیعی مغز (انتقال‌دهنده‌های عصبی) است. قرص نورتریپتیلین ‌از طريق دفع جذب مجدد نوراپي‌نفرين و سروتونين در مغز، غلظت این مواد را در سيستم عصبي مركزي افزايش مي‌دهد. در نتیجه با تاثیر بر انتقال دهنده ها می تواند افسردگی را درمان کند.

نحوه مصرف نورتریپتیلین و دوز مصرفی

قبل از شروع به مصرف نورتریپتیلین ۱۰، راهنمای دارویی داخل جعبه را با دقت بخوانید و از پزشک یا دکتر داروخانه راهنمایی بگیرید.

  • این دارو به صورت خوراکی، طبق تجویز پزشک و معمولا ۱ الی ۴ بار در روز مصرف می‌شود.
  • دوز مصرف داروی نورتریپتیلین به وضعیت پزشکی بیمار و پاسخ بدنشان نسبت به دارو بستگی دارد.
  • اگر قرص نورتریپتیلین ۱۰ به صورت یک نوبت در روز تجویز شود بهترین زمان مصرف آن شب ها پیش از خواب می باشد.
  • برای کاهش خطر بروز عوارض جانبی قرص نورتریپتیلین ۱۰، مانند خشکی دهان و گیجی ممکن است پزشکتان درمان را از دوزهای کم این دارو شروع کند و بعد آن را اضافه کند.
  • قرص نورتریپتیلین ۱۰ میلی گرم را دقیقا طبق تجویز پزشک مصرف کنید.
  • مصرف نورتریپتیلین در زمان‌های منظم باعث می‌شود بیشترین بهره از آن را ببرید. برای کمک به یادآوری، این دارو را در ساعت معینی هر روز مصرف کنید و دوز مصرفی خود را افزایش ندهید.
  • به مصرف این دارو تا زمانی که پزشک تجویز کرده ادامه دهید.
  • این دارو با غذا تداخلی ندارد و می توانید آن را قبل یا بعد از غذا مصرف نمایید.
  • با افزایش دوز مصرفی سرعت بهبودتان افزایش نمی‌یابد و خطرات عوارض بیشتر می‌شود.
  • تاثیر نورتریپتیلین ۱۰ میلی گرم نیاز به زمان دارد و ممکن است از ۱ تا ۴ هفته تاثیرگذاری کامل دارو طول بکشد.
  • در صورتی که بعد از ۴ هفته شرایطتان ادامه پیدا کرد یا بدتر شد (به طور مثال احساس ناراحتی بیشتری داشتید یا افکار خودکشی به ذهنتان خطور کرد) سریعا با پزشکتان تماس حاصل کنید.
  • بيش از يك داروي ضد افسردگي در يك زمان نبايد تجويز شود.

تشخیص تجویز این دارو به عهده‌ی روانپزشک است.

عوارض جانبی نورتریپتیلین

در صورتی که پزشک داروی نورتریپتیلین را برای شما تجویز کرده است مطمئن باشید فوائد آن بیش از مضراتش بوده است. همچنین لازم است بدانید اکثر افرادی که داروی نورتریپتیلین را مصرف کرده‌اند، عوارض جدی این دارو را تجربه نکرده‌اند.

عوارض جانبی رایج قرص نورتریپتیلین:

مصرف قرص نورتریپتیلین ۱۰ ممکن است منجر به عوارض زیر شود. اگر هر یک از این عوارض ادامه یافت یا بدتر شد به سرعت با پزشک خود تماس حاصل کنید:

  • گیجی
  • خشکی دهان
  • افزایش وزن
  • یبوست
  • اختلال دید
  • مشکلات دفع ادرار.

برای کاهش خطر سرگیجه و سبکی سر هنگام تغییر وضعیت از خوابیده به نشسته یا سرپا به آهستگی تغییر حالت دهید.

برای جلوگیری از خشکی دهان می‌توانید از آدامس یا آب‌نبات (بدون شکر) استفاده کنید و یا بیشتر آب بنوشید.

برای جلوگیری از یبوست از فیبر در رژیم غذایی خود استفاده کنید و آب زیادی بنوشید و ورزش کنید. اگر موقع استفاده از این دارو دچار یبوست شدید با پزشک یا دکتر داروخانه درباره استفاده از ملین مناسب مشورت کنید.

عوارض جانبی جدی داروی نورتریپتیلین:

چنان‌چه با عوارضی مانند موارد زیر را تجربه کردید سریعا با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید:

  • سوزش دل مداوم
  • لرزش
  • ماسکه شدن صورت (از بین رفتن حس صورت)
  • گرفتگی عضلانی
  • درد شدید معده
  • کاهش توان یا میل جنسی
  • تورم و یا درد سینه.

افزایش سطح سروتونین:

این دارو سطح سروتونین را در بدن افزایش می‌دهد و به ندرت بیماری بسیار جدی به نام سندروم مسمومیت سروتونین دیده شده است. همچنین این خطر با استفاده از دیگر داروها که باعث افزایش سطح سروتونین می‌شوند افزایش می‌یابد لذا تمام داروهایی که مصرف می‌کنید را به اطلاع پزشکتان برسانید. اگر عوارضی مانند تپش قلب، توهم، ناهماهنگی در حرکات، سرگیجه شدید، تهوع، استفراغ و اسهال شدید، لرزش ماهیچه‌ای، تب بی‌دلیل، آشفتگی و بی‌حوصلگی بی‌دلیل را تجربه کردید سریعا با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.

عوارض جانبی نادر و خطرناک نورتریپتیلین:

در صورت بروز عوارض جانبی جدی و خطرناک این دارو مانند سرگیجه شدید، تپش قلب سریع یا نامنظم، غش کردن، تشنج، درد یا تورم یا سرخی چشم، گشادی مردمک چشم و یا تغییرات بینایی (مانند دیدن رنگین کمان دور منابع نوری موقع شب) را مشاهده کردید سریعا با پزشک تماس بگیرید.

لازم است بدانید که واکنش آلرژیک جدی در مورد داروی نورتریپتیلین نادر است. با این وجود اگر واکنش آلرژیک جدی‌ای مثل علائم پوستی، خارش، تورم (مخصوصا در صورت، زبان و گلو)، گیجی شدید و اختلال تنفسی را تجربه کردید، سریعا از فوریت های پزشکی کمک بگیرید. با توجه به اینکه لیست عوارض کامل نیست، ممکن است با عارضه ای برخورد کنید که ذکر نشده باشد. در این موارد با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.

نورتریپتیلین ممکن است موجب شرایطی شود که بر روی ریتم قلب تاثیر بگذارد (افزایش سطح نمودار کیوتی QT). افزایش نمودار کیوتی به ندرت باعث تپش قلب و عوارض دیگری مانند گیجی شدید و غش کردن شود که سریعا با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.

اگر شرایط خاصی دارید یا داروهای دیگری مصرف می‌کنید که خطر افزایش نمودار کیوتی را در پی دارند، قبل از مصرف نورتریپتیلین با پزشک خود مشورت کنید. همچنین اگر عوارضی مانند برخی مشکلات قلبی (نارسایی قلبی، ضربان قلب آرام، حمله قلبی و افزایش سطح نمودار کیوتی در آزمایش EKG) دارید و یا سابقه خانوادگی مشکلات قلبی مانند افزایش سطح نمودار کیوتی در آزمایش EKG و مرگ ناگهانی قلبی دارید با پزشکتان در مورد مصرف نورتریپتیلین صحبت کنید.

سطح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون نیز ممکن است خطر افزایش سطح نمودار کیوتی را بیشتر کند. این خطر در صورت استفاده از داروهایی مانند دیوترتیک‌ها یا قرص‌های ادرار بالاتر می‌رود همچنین شرایطی مانند تعرق شدید، اسهال یا استفراغ این خطر را افزایش می‌دهند.

سالمندان:

سالمندان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو مانند خشکی دهان، سرگیجه، گیجی، مشکلات دفع ادرار و افزایش سطح نمودار کیوتی حساسیت بیشتری از خود نشان دهند.

بادراری:

چنانچه باردار هستید فقط در صورت نیاز ضروری داروی نورتریپتیلین را استفاده کنید. از آن‌جایی که مشکلات روانی و روحی مانند افسردگی، اضطراب و اختلال استرسی می‌توانند شرایط سختی باشند از قطع دارو اجتناب کنید مگر این‌که توسط پزشک تجویز شده باشد. اگر قصد بارداری دارید با پزشک خود در مورد فواید و خطرات استفاده از نورتریپتیلین در زمان حاملگی مشورت کنید.

شیردهی:

این دارو از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود و ممکن است مشکلاتی در زمینه پرستاری از بچه به وجود بیاورد. در مورد شیردهی به نوزاد هنگام مصرف این دارو با پزشک مشورت نمایید.

تداخل کشنده با داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیداز (MAO):

مصرف نورتریپتیلین همراه با داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیداز (MAO) ممکن است موجب تداخل کشنده‌ای شود. از مصرف بازدارنده‌های MAO مانند آیزوکروبوکسازید، لینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، رازاگیلین، سافینامید، سلژیلین و ترانیل سیپرومین همراه با نورتریپتیلین جدا خوداری فرمایید.

همچنین نباید اکثر بازدارنده‌های MAO را ۲ هفته قبل یا بعد از مصرف این دارو مصرف کرد. برای اطلاعات در این زمینه با پزشکتان مشورت کنید.

لورازپام

لورازپام که با نام تجاری اتیوان به فروش می‌رسد، یک دارو از گروه داروهای بنزودیازپین است.

این دارو برای درمان اختلالات اضطرابی، بی خوابی، تشنج فعال از جمله صرع، ترک الکل و تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی استفاده می‌شود.

همچنین در طول عمل جراحی برای ایجاد اختلال در حافظه و اثر آرام بخشی برای مصرف کسانی که با تنفس مکانیکی نفس میکشند، داده می شود.

درحالی که می‌توان از لورازپام برای درمان بیقراری شدید هم استفاده کرد اما معمولاً در این مورد میدازولام ترجیح داده می‌شود.

مصرف دارو به شکل خوراکی یا به صورت تزریق به عضله یا رگ صورت می‌گیرد.

در شیوه‌ی مصرف تزریقی، مدت شروع اثر دارو بین یک تا سی دقیقه است و تاثیرات آن تا یک روز ادامه دارد.

کاربردهای پزشکی

اضطراب

لورازپام دارای اثرات کاهش دهنده اضطراب است و شناخته شده‌ترین کاربرد آن، مدیریت کوتاه مدت اضطراب شدید است.

سازمان غذا و دارو ایالات متحده مصرف بیش از چهار هفته بنزودیازپین‌ها از جمله لورازپام را توصیه نمی‌کند. سرعت عمل دارو بالا است و برای درمان سریع اضطراب و وحشت مفید است.

لورازپام به‌طور مؤثری می‌تواند باعث کاهش آشفتگی و افزایش خواب‌آلودگی شود و مدت زمان اثرات یک دوز آن، می تواند انتخابی مناسب برای درمان کوتاه مدت بی خوابی مخصوصاً در صورت اضطراب شدید یا وحشت شبانه باشد.

دارو به مدت زمان نسبتاً کوتاهی برای اثرگذاری نیاز دارد.

علائم بازگشتی، از جمله برگشتن بی خوابی و اضطراب، ممکن است پس از هفت روز استفاده از لورازپام بروز کند.

آرام بخش

لورازپام گاهی اوقات برای افرادی که با تنفس مکانیکی نفس می‌کشند استفاده می‌شود.

با این حال، در بیماران با شرایط حساس، پروپوفول از نظر کارایی و هزینه کلی نسبت به لورازپام برتری دارد.

در نتیجه، استفاده از پروپوفول در حال حاضر تشویق شده در حالی که مصرف از لورازپام توصیه نمی‌گردد.

اثربخشی نسبی آن در جلوگیری از شکل‌گیری در حافظه برای خاطرات جدید، در کنار توانایی آن در کاهش اضطراب و استرس، باعث می‌شود که لورازپام به عنوان یک پیش درمان مفید باشد.

دارو قبل از بیهوشی عمومی مصرف می‌شود تا میزان داروی بیهوشی مورد نیاز کاهش یابد، یا قبل از انجام روش‌های ناخوشایند پزشکی مانند دندانپزشکی یا آندوسکوپی، که نیاز به بیهوشی ندارند با هدف کاهش اضطراب، افزایش انطباق و القاء فراموشی مصرف می‌شود.

لورازپام از طریق دهان ۹۰ تا ۱۲۰ دقیقه قبل از عمل و لورازپام وریدی تا ۱۰ دقیقه قبل از عمل تجویز می‌شود.

لورازپام گاهی به عنوان جایگزین برای میدازولام در آرام بخش با خاصیت مسکن استفاده می‌شود.

در بخش‌های مراقبت ویژه گاهی از لورازپام برای توقف اضطراب، هیپنوتیزم و فراموشی استفاده می‌شود.

تحریک

لورازپام گاهی به عنوان جایگزینی برای هالوپریدول در صورت نیاز به آرام بخشی سریع در افراد خشمگین یا آشفته مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما هالوپریدول به همراه پرومتازین به دلیل اثربخشی بهتر و همینطور به دلیل نداشتن اثرات منفی لورازپام بر عملکرد تنفسی، ترجیح داده می‌شود.

با این حال، بروز اثرات نامطلوبی مانند انجام رفتارهای جسورانه ممکن است بنزودیازپین‌ها را برای برخی از افراد که دارای اختلال روانی هستند، نامناسب کند.

هذیان حاد گاهی با لورازپام درمان می‌شود، اما از آنجا که می‌تواند اثرات متناقضی ایجاد کند، ترجیحاً همراه با هالوپریدول تجویز می‌شود.

در صورت مصرف عضلانی، لورازپام نسبتاً آرام جذب می‌شود، تزریق دارو در صورت وجود محدودیت بلع میتواند شیوه‌ی مصرفی کارآمدی باشد.

عوارض جانبی

بسیاری از اثرات مفید لورازپام (به عنوان مثال، آرام بخش، شل کننده عضلات، ضد اضطراب و اثر بر فراموشی) ممکن است عوارض جانبی ناخواسته ایجاد کنند.

عوارض جانبی می‌تواند شامل آرام بخشی و کاهش فشار خون باشد. اثرات لورازپام در ترکیب با سایر داروهای ضد افسردگی سی ان اس افزایش می‌یابد.

از دیگر عوارض جانبی آن می‌توان به سردرگمی، آتاکسی، جلوگیری از شکل‌گیری خاطرات جدید و اثرات خماری اشاره کرد.

مشخص نیست که درصورت استفاده از بنزودیازپین ها به صورت طولانی مدت، آیا اختلالات شناختی پس از قطع مصرف لورازپام به‌طور کامل به حالت عادی برمی گردد یا خیر.

نقص‌های شناختی حداقل شش ماه پس از توقف مصرف باقی می‌ماند، اما بهبود عملکرد شناختی ممکن است بیش از شش ماه طول بکشد.

به نظر می‌رسد که لورازپام نسبت به سایر بنزودیازپین‌ها اثرات منفی عمیقی بر حافظه دارد.

این دارو هم حافظه آشکار و هم حافظه ناآشکار را مختل می‌کند. در افراد مسن، زمین‌خوردن در نتیجه مصرف بنزودیازپین‌ها محتمل است.

عوارض جانبی در افراد مسن شایع تر است و در دوزهای پایین‌تری نسبت به افراد جوان ظاهر می‌شود.

بنزودیازپین‌ها می‌توانند باعث افسردگی یا بدتر شدن آن شوند. اثرات متناقض نیز شایع است، مانند بدتر شدن تشنج یا هیجان پارادوکسیکال.

هیجان پارادوکسیک بیشتر در افراد مسن، کودکان، افراد دارای سوء مصرف الکل و افرادی که سابقه پرخاشگری یا مشکلات عصبی دارند اتفاق می‌افتد.

اثرات لورازپام وابسته به دوز آن است، یعنی هرچه دوز بیشتر شود، اثرات (و عوارض جانبی) قوی تر خواهد بود.

استفاده از کمترین دوز برای رسیدن به اثرات مورد نیاز، خطر عوارض جانبی را کاهش می‌دهد. داروهای آرام بخش و قرص‌های خواب‌آور، از جمله لورازپام، با افزایش خطر مرگ همراه است.

آرام بخشی:

عارضه جانبی‌ای است که افراد مصرف‌کننده لورازپام اغلب گزارش می‌کنند.

در گروهی متشکل از حدود ۳۵۰۰ نفر که بابت اضطراب تحت درمان قرار گرفتند، شایع‌ترین عوارض جانبی شکایت از لورازپام؛ آرام بخشی (۹/۱۵٪)، سرگیجه (۹/۶٪)، ضعف (۴/۴٪) و بی‌ثباتی (۳٫۴٪) بود. عوارض جانبی مانند آرام بخشی و بی‌حسی با افزایش سن بیشتر میشود.

اختلال شناختی، اختلال در رفتار و اختلال تنفسی و همچنین اختلال در فشار خون نیز ممکن است رخ دهد.

اثرات متناقض:

در بعضی موارد، اثرات متناقض با بنزودیازپین‌ها شایع است. از جمله افزایش عصبانیت، پرخاشگری، طغیان عصبی و تحریک روانی.

این اثرات نسبت به سایر بنزودیازپین‌ها، بیشتر با لورازپام مشاهده می‌شود.

اثرات متناقض در افراد با سابقه اختلالات شخصیتی و افراد مبتلا به بیماری روانی عموماً در دوزهای بالاتر بروز می‌کند.

از آنجا که به نظر می‌رسد اثرات متناقض وابسته به دوز است، اثرات معمولاً با کاهش دوز یا قطع مصرف کامل لورازپام فروکش می‌کنند.

خودکشی:

افرادی که به‌طور مداوم از بنزودیازپین‌ها استفاده میکنند با ریسک افزایش میل به خودکشی همراه هستند، علت آن احتمالاً به دلیل ایجاد کمرویی توسط دارو ارزیابی شده است.

به نظر می‌رسد دوزهای بالاتر خطر بیشتری را به همراه دارند.

اثرات ابتلا به فراموشی:

در بین بنزودیازپین‌ها، لورازپام اثرات نسبتاً قوی‌ای در ابتلا به فراموشی را ایفا می‌کند،اما مقاومت افراد در برابز این عارضه با مصرف مداوم، فزونی میابد.

برای جلوگیری از بروز فراموشی (یا آرام بخشی اضافی)، مقدار کل روزانه لورازپام روزانه نباید بیش از ۲ میلی‌گرم باشد.

این مسئله همچنین در مورد استفاده برای آرام بخشی شبانه نیز صدق می‌کند.

به پنج شرکت کننده در یک مطالعه پیرامون خواب آنها، لورازپام ۴ میلی‌گرم تجویز شد و در عصر روز بعد، سه داوطلب به‌طور غیرمنتظره ای دچار شکاف در حافظه گشتند، تأثیری که بعد از دو تا سه روز استفاده کاملاً فروکش کرد.

اثرات فراموشی را نمی‌توان از درجه آرام بخشی موجود تخمین زد، زیرا این دو اثر نامربوط هستند

موارد منع مصرف

حساسیت/نارسایی تنفسي/مسمومیت حاد/آتاکسی/گلوکوم/وقفه تنفسی در خواب/میاستنی گراویس /بارداری و شیردهي

فعل و انفعالات

لورازپام معمولاً در صورت مصرف بیش از حد کشنده نیست، اما در صورتی که اینکار به همراه مصرف الکل باشد ممکن است باعث مشکلات تنفسی شود.

همچنین ترکیب مصرف این دو باعث افزایش بیشتر مهارگسیختگی و فراموشی شدید به همراه احتمال انجام اقدامات شرم‌آور یا جنایی میشود.

برخی از متخصصان توصیه می‌کنند که افراد در هنگام مصرف لورازپام در مورد نوشیدن الکل هوشیار باشند اما چنین هشدارهایی فراگیر نیست.

در موارد مصرف بیش از حد لورازپام، مشخص کردن این مسئله که آیا فرد به‌طور مرتب لورازپام یا سایر بنزودیازپین‌ها را استفاده می‌کند مهم است زیرا استفاده مداوم باعث ایجاد مقاومت دارویی می‌شود

خصوصیات بدنی و فرمولها

لورازپام خالص یک پودر تقریباً سفید است که تقریباً در آب و روغن نامحلول است.

از نظر دارویی، به‌طور عمده به صورت قرص یا محلول برای تزریق در دسترس است، اما در بعضی موارد نیز به صورت مصرف روی پوستی، محلول خوراکی یا قرص زیر زبانی مصرف می‌شود

آلوینتا

آلوینتا نام تجاری داروی ونلافاکسین است که در اشکال 37.5 و 75 میلی گرم در داروخانه ها در دسترس می باشد.

آلوینتا یک داروی ضد افسردگی است و برای درمان افسردگی، اضطراب و حملات وحشت تجویز می شود و عوارض جانبی ناخواسته کمتری نسبت به داروهای ضد افسردگی قدیمی دارد.

این دارو باعث بهبود در خلق و خو و سطح انرژی بیماران مبتلا به افسردگی می شود.

آلوینتا با افزایش سطح سروتونین، نوراپی نفرین و دوپامین در مغز با جلوگیری از پروتئین های حمل و نقل و متوقف کردن جذب مجدد آن در ترمینال پیش سیناپسی، عمل می کند.

این عمل منجر به انتقال بیشتر در سیناپس می شود و در نهایت تحریک گیرنده های پس سیناپسی را افزایش می دهد.

ونلافاکسین (Venlafaxine) :

این دارو نخست در سالِ ۱۹۹۳ ارائه شد و برای درمانِ اختلال افسردگی اساسی، اختلال اضطراب فراگیرِ اختلال اضطراب اجتماعی و اختلال پانیک (وحشت زدگی) تجویز می‌شود.

ونلافاکسین بیشتر از سایر داروهای ضد افسردگی حالت مانیا (سرخوشی یا شیدایی) ایجاد می‌کند.

این دارو ممکن است نتیجه تست اعتیاد را به‌طور کاذب مثبت نشان دهد.

مکانیسم عمل ونلافاکسین :

ونلافاکسین (Venlafaxine) ﻳﻚ ﻓﺘﻴﻞ اﺗﻴﻞ آﻣﻴﻦ اﺳﺖ و از ﻧﻈﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎری ﺑﺎ ﺿﺪاﻓﺴﺮدﮔﻲﻫﺎی ﻣﻮﺟـﻮد ﻣﺘﻔـﺎوت اﺳﺖ.

اﻳﻦ دارو ﻳﻚ ﻣﻬﺎر ﻛﻨﻨﺪه ﻗـﻮی ﺑﺎزﺟـﺬب ﺳـﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ اﺳـﺖ و در دوزﻫـﺎی ﺑـﺎﻻ ﻣﻬـﺎر ﻛﻨﻨـﺪه ﺑﺎزﺟﺬب ﻧﻮرواﭘﻲ ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود.

ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺎ ﺣﺪودی ﺑﺎزﺟﺬب دوﭘﺎﻣﻴﻦ را ﻣﻬﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ، در ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎی اﻧﺘﻘﺎل دﻫﻨﺪه ﻋﺼـﺒﻲ ﺷـﺒﺎﻫﺖﻫـﺎﻳﻲ ﺑـﻪ TCA دارد.

اﻣـﺎ در ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﺑـﺎ TCA، ﺗﻌﺎﻣﻠﻲ ﺑﺎ ﮔﻴﺮﻧـﺪهﻫـﺎی ﻫﻴﺴـﺘﺎﻣﻴﻨﻲ، ﻣﻮﺳـﻜﺎرﻳﻨﻲ و آدرﻧﺮژﻳـﻚ ﻧـﺪارد و در ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﻋـﻮارض ﺟـﺎﻧﺒﻲ ﺧﻮشﺧﻴﻢﺗﺮی دارد ونلافاکسین و ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺖ ﻓﻌـﺎﻟﺶ، O-desmethylvenlafaxine) ODV)، ﻣﻬـﺎر ﻛﻨﻨـﺪهﻫـﺎی ﻗﻮی ﺑﺎزﺟﺬب ﻧﻮراﭘﻲ ﻧﻔﺮﻳﻦ و ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻦ ﻧﻮروﻧﻲ و ﻣﻬـﺎر ﻛﻨﻨـﺪهﻫـﺎی ﺿـﻌﻴﻒ ﺑـﺎز ﺟـﺬب دوﭘـﺎﻣﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ.

ونلافاکسین در ﻛﺒﺪ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ ﻣﻲﺷﻮد و ﻳﻚ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺖ ﻓﻌﺎل را اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨـﺪ ﻧﻴﻤـﻪ ﻋﻤـﺮ دارو ﺑــﻪ ﻫﻤــﺮاه ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴــﺖ ﻓﻌــﺎل ۱۱ ﺳــﺎﻋﺖ اﺳــﺖ و ﻧﻴﺎزﻣﻨــﺪ دوز دوﺑــﺎر در روز اﺳــﺖ.

ﻳــﻚ ﻣــﺪل Venlafaxine وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ آزاد ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺮای ﻳﻚ دوز روزاﻧـﻪ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗـﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد.

ونلافاکسین ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻛﻠﻴﻪ دﻓﻊ ﻣـﻲﺷـﻮد و ﻏـﺬا در ﺟـﺬب آن ﺗـﺄﺛﻴﺮی ﻧـﺪارد.

در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﺿﺪاﻓﺴﺮدﮔﻲ ﻫﺎ، زﻳﺎد ﺑﺎ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎ ﺑﺎﻳﻨﺪ ﻧﻤﻲﺷﻮد.

ونلافاکسین ﻳـﻚ ﻣﻬـﺎر ﻛﻨﻨـﺪه ﺿﻌﻴﻒ CYP2D6 اﺳﺖ، اﻣﺎ ﺑﺎ داروﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﻣﺼـﺮف ﻣـﻲﺷـﻮد ﺗـﺪاﺧﻞ ﺑـﺎرز ﺑـﺎﻟﻴﻨﻲ اﻳﺠـﺎد ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ (ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎی MAOI). فرادی که دچار افسردگی و اضطراب هستند، سطح پایین تری از سروتونین و نوراپی نفرین در مغز دارند.

داروهای ضد افسردگی SNRI با افزایش سطح سروتونین و نوراپی نفرین در مغز به درمان این بیماری ها کمک می کنند.

ونلافاکسین می تواند باعث شود کمتر از حد معمول احساس گرسنگی کنید، بنابراین ممکن است با شروع مصرف آن وزن کم کنید.

برخی افراد ممکن است متوجه افزایش وزن شوند.

ونلافاکسین بر عملکردهای شناختی مانند واکنش انتخابی، حافظه، عملکرد روانی حرکتی و خلق و خوی ذهنی تأثیری نداشت.

ممکن است تست اعتیاد را مثبت کند

برای قطع ونلافاکسین می توان فلوکستین استفاده کرد .

عوارض جانبی شایع در اثر استفاده از داروی ونلافاکسین (آلوینتا )به صورت زیر گزارش شده است:

تغییرات در دید ، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، تغییرات در اشتها یا وزن فرد ، دهان خشک، خمیازه کشیدن ، گیجی، سر درد، اضطراب، احساس نگرانی ، ضربان تند قلب، مشکلات خواب (بی خوابی)، خواب های پریشان، احساس خستگی

افزایش تعریق ، کاهش میل جنسی، ضعف جنسی یا به سختی به ارگاسم رسیدن.

خواب، انرژی یا اشتها ممکن است طی 1 تا 2 هفته اول پس از شروع درمان با آلوینتا بهبود یابد.

این بهبودی می تواند یک سیگنال اولیه مهم برای اثربخشی دارو باشد. اما برای بهبودی افسردگی و عدم علاقه به فعالیت ها ممکن است برای بهبود کامل به 6 تا 8 هفته زمان نیاز داشته باشد.

موارد منع مصرف ونلافاکسین (آلوینتا):

فاز سرخوشی (مانیا) در بیماران دو قطبی، سه ماه اول حاملگی،  شیردهی ، نارسایی کبدی ، نارسایی کلیوی ، گاهی در بیماران زیر  بیست و چهار سال در دوهفته ی اول مصرف این دارو افکار ناگهانی خودکشی گزارش شده است.

پس اطرافیان باید این نشانه ها را تحت نظر بگیرند و به پزشک خود گزارش بدهند:

تغییر و نوسان خلق -تحریک پذیری-عصبانی شدن- دیر به خواب رفتن -اضطراب و سرآسیمگی -خصومت بی دلیل -پرفعالیتی- حملات پانیک- تکانشگری- بیقراری ، داروهایی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین، داروهای ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل با آلوینتا تداخل دارویی دارند و در صورت مصرف همزمان با این داروها می تواند خطر خونریزی و کبودی را بیشتر کند.

اگر آسپرین مصرف می کنید در صورت استفاده از این دارو حتما با پزشک خود مشورت کنید، زیرا این دارو با آلوینتا تداخل دارویی دارد و می تواند خطر خونریزی را افزایش دهد.

پزشک ممکن است دوز مصرف آسپرین را تغییر دهد.

مصرف مهار کننده های MAO با این دارو ممکن است باعث تداخل دارویی جدی و کشنده شود.

داروهای مهار کننده های MAO را نباید به مدت 2 هفته قبل و حداقل 7 روز پس از درمان با این دارو مصرف شود.

اگر این دارو را مصرف می کنید حتما با پزشک خود مشورت کنید.

در صورت استفاده از داروهای دیگری که باعث افزایش سروتونین می شود می تواند خطر عوارض جانبی و ابتلا به سندرم سروتونین را افزایش دهد.

داروهای ضد افسردگی خاصی مانند فلوکستین، دولوکستین، تریپتوفان و برخی داروهای گیاهی مانند خار مریم می توانند خطر عوارض جانبی سندرم سروتونین را افزایش دهند.

برخی داروها مانند داروهای کدئین دار، داروهای خواب یا اضطراب مانند الپرازولام، لورازپام، زولپیدم، داروهای شل کننده های عضلانی مانند کاریزوپرولول و یا برخی آنتی هیستامین ها مانند سیتریزین، دیفن هیدرامین با داروی آلوینتا تداخل دارویی دارند.

همچنین مصرف سایمتیدین با آلوینتا ،خطر ابتلا به فشار خون یا بیماری کبدی را افزایش می دهد.

پاروکستین Paroxetine

نام تجاری دارو: سروگزات Seroxat

گروه: SSRI

پاروکستین از دسته ی داروهای ضدافسردگی می باشد که در موارد متنوعی مانند افسردگی ،اختلالات اضطرابی و وسواس اجباری تجویز می شود. همچنین پاروکستین به علت کاهش میل جنسی در درمان انزال زودرس نیز تجویز می شود.

پاروکستین چگونه عمل می کند؟

سلول های مغزی که نورون نام دارند، چندین نوع ماده ی شیمیایی را به عنوان پیام رسان در فضای بین سلولی آزاد می کنند تا نورون ها تحریک شوند و پیام عصبی منتقل گردد.

این روند برای کنترل بسیاری از عملکردهای مغزی صورت میگیرد.
سروتونین یکی از این ترکیبات می باشد که پس از تحریک نورون ها توسط پمپ هایی به داخل سلول های عصبی بازگردانده می شود.
داروهای مهارکننده ی اختصاصی این پمپ های جمع کننده ی سروتونین (SSRI) كه پاروکستین يكي از آنهاست، با مهار بازجذب سروتونين به داخل سلول ها منجر به باقي ماندن سروتونين در فضاي بين سلولي در مغز و در نتيجه تحريك بيشتر سلول هاي عصبي مي شوند.

در بیماری هایی نظیر افسردگی، اختلالات اضطرابی و وسواس،سطح سروتونین در مغز کاهش می یابد و با اثر این داروها می توان تعادل بین عوامل شیمیایی مغز را برقرار کرد تا علائم این بیماری ها برطرف گردد.

پیش از مصرف پاروکستین

_در صورت بارداری، اقدام به بارداری یا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید.
-در صورت سابقه مشکلات کبدی، کلیوی، قلبی (ضربان قلب نامنظم)، صرع، دیابت نوع ۲، مشکلات چشمی (مانند گلوکوم یا آب سیاه)، مشکلات خونی (خون ریزی)، تغییر خلق و خوی شدید (سرخوشی ناگهانی) حتما پزشک خود را مطلع سازید.
_اگر همزمان با تجویز این دارو تحت درمان با جریان الکتریکی قرار دارید (شوک درمانی) به پزشک خود اعلام نمایید.
_در صورت سابقه ی هرگونه حساسیت دارویی پزشک خود را مطلع کنید.
_در صورتی که در دو هفته ی اخیر داروهای ضد افسردگی از گروه مهار کننده ی مونو آمین اکسیداز (مانند سلژیلین، راسلژیلین، ترانیل سیپرامین و…) مصرف می کرده اید، حتما به پزشک خود یادآوری نمایید.

طریقه ی مصرف


پاروکستین  بصورت قرص خوراکی ۱۰،۲۰و۳۰میلی گرم موجود می باشد.


-اگر این دارو بصورت یک نوبت در روز تجویز شود می توانید آن را هر زمان که راحت هستید مصرف کنید زیرا مشاهده شده است که این دارو برخی از افراد را دچار خواب آلودگی و برخی از افراد را دچار بی خوابی می کند به همین دلیل بسته به شرایط خودتان زمان مشخصی در شبانه روز را برای مصرف این دارو تعیین نمایید.


 -بهتر است دارو را همراه با یک میان وعده یا پس از صبحانه میل نمایید.


-در صورت مصرف فرم مایع دارو،مصرف داروهای درمان سوهاضمه و شربت های ضداسید معده را حداقل دوساعت با زمان مصرف این دارو فاصله دهید.


_در صورت فراموشی یک نوبت دارو بلافاصله آن را مصرف نمایید اما از دوبرابر کردن مقدار دارو در یک نوبت جداً خودداری نمایید.

توصیه های دارویی پاروکستین

-از آنجا که این دارو بر روی سیستم عصبی تاثیر دارد،مصرف آن باید به صورت مداوم و تحت نظر پزشک باشد.

اگرچه ممکن است در چند هفته ی ابتدایی درمان احساس بهبودی در شما ایجاد نشود،با این حال درمان خودرا ادامه دهید و طبق برنامه ی منظم به پزشک خود مراجعه کنید و همچنین برای بهبود روند درمان کلیه ی مشکلات و سوالات خودرا از پزشک یا داروساز خود سوال بفرمایید .
قطع این دارو به صورت ناگهانی و بدون نظر پزشک ،می تواند عوارض نامناسبی برای بیمار در برداشته باشد که اصطلاحا به آن سندرم محرومیت دارو می گویند و عوارضی همچون سردرد،تهوع،ضعف،حملات ترس و بی حالی در بر دارد.
-به دلیل این که مسمومیت با این دسته از داروها بسیار خطرناک می باشد دارو را به همان مقدار تجویز شده مصرف کنید و دور از دسترس اطفال نگهداری کنید.

در صورت مصرف بیش از حد یا ناخواسته ی دارو حتما با مرکز کنترل مسمومیت تماس بگیرید.
-مصرف الکل در مدت درمان با این دارو می تواند احتمال بروز عوارض ناشی از این دارو را افزایش دهد.
_در صورتی که مبتلا به دیابت می باشید ، چک کردن قند خون روزانه نسبت به قبل ،از اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا این دارو می تواند سطح قند خون شما را تغییر دهد.

در صورت بروز این مشکل توصیه های لازم را از پزشک خود دریافت نمایید.

همچنین در مدت درمان با این دارو حساسیت بدن شما به نور بیشتر خواهد شد، لذا از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خودداری نمایید و از کرم های ضدآفتاب و عینک آفتابی استفاده کنید.

عوارض شایع پاروکستین

-در مدت درمان با این دارو ممکن است احساس خستگی و کوفتگی،سوهاضمه و یا اسهال خفیف را تجربه کنید که با یک رژیم غذایی حاوی وعده های غذایی سبک و ساده و حاوی فیبر مناسب و با محدود کردن غذا های چرب و پر ادویه این علائم را کاهش دهید.


-سردرد و تغییرات خلق و خو،عصبانیت و اضطراب،گیجی،ضعف وتاری دید نیزمی تواند از عوارض این دارو باشد.


-مصرف این دارو ممکن است خشکی دهان ایجاد کند که برای برطرف نمودن آن می توانید از آدامس یا آبنبات های بدون شکر استفاده نمایید.


_در صورت احساس خواب آلودگی ،ضعف و خستگی از رانندگی و انجام کارهایی که نیاز به احتیاط و تمرکز دارند خودداری نمائید.


-در ابتدای درمان با این دارو ممکن است افکار ناراحت کننده ی شما از گذشته بیشتر شوند اما نگران نباشید.

باید بدانید که این افکار ناشی از مصرف این دارو و شروع اثر بخشی آن می باشند و به مرور زمان برطرف می شوند.


بهتر است در این موارد افکار خودرا با نزدیکان و یا مشاور خود درمیان بگذارید و آگاهانه نسبت به برطرف کردن آنها اقدام نمایید .


مصرف الکل در مدت درمان با این دارو می تواند احتمال بروز عوارض ناشی از این دارو را افزایش دهد.


-اگر برای اولین بار از این دارو استفاده می کنید ممکن است با تغییروضعیت سریع از حالت نشسته به ایستاده سرگیجه مختصری ایجاد شود که به مرور برطرف می شود. این حالت طبیعی است. هنگام برخواستن ، به آرامی بلند شويد.

یک عارضه ی خاص

 سندرم سروتونین یا مسمومیت با سروتونین یک عارضه ی خاص مربوط به داروهای موثر برروی سطح سروتونین می باشد که اگرچه احتمال وقوع آن کم است اما در صورت عدم رسیدگی درمانی می تواند تهدیدکننده ی حیات باشد.
این عارضه ناشی از فعالیت بیش از اندازه ی سروتونین در بدن می باشد.

در صورت مشاهده ی علایمی همچون احساس برافروختگی،تعریق، بی خوابی و بی قراری، سفت شدن یا گرفتگی عضلات،پریشانی و تغییرات خلق و خو فورا” تا پیش از مصرف نوبت بعدی این دارو به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه نمایید.

موارد مصرف پاروکستین

این دارو در درمان افسردگی، وسواس جبری، اختلالات پانیک، فوبیا و اختلالات اضطراب منتشر کاربرد دارد.

مکانیسم اثر پاروکستین

این دارو مانع باز جذب سروتونین می شود.

 عوارض جانبی پاروکستین

پوستی: افزایش تعریق


غدد درون ریز و متابولیسم: کاهش میل جنسی


گوارشی: یبوست، کاهش اشتها، اسهال، سوء هاضمه، تهوع، خشکی دهان


ادراری تناسلی: اختلال انزال


سیستم عصبی: سرگیجه، خواب آلودگی، سردرد، بی خوابی


عصبی، عضلانی و اسکلتی: سستی، لرزش


قلبی عروقی: درد قفسه سینه، افزایش فشارخون، تپش قلب، تاکی کاردی، گشادی عروق


پوستی: خارش، راش پوستی


غدد درون ریز و متابولیسم: افزایش وزن


گوارشی: درد شکمی، اختلال چشایی، نفخ، عطش، تهوع و استفراغ، استفراغ


ادراری تناسلی: قاعدگی دردناک، بیماری مجاری تناسلی زنان، ضعف جنسی، بیماری تناسلی مردان، اختلال ارگاسم، سختی در دفع ادرار، اختلال در دفع ادرار، تکرر ادرار، عفونت مجاری ادراری


عفونی: عفونت


سیستم عصبی: عصبانیت، خستگی، آژیتاسیون، اضطراب، خمیازه، خواب رفتگی اندام، خواب آشفته، فقدان تمرکز، زوال شخصیت، میوکلونوس (انقباض یا پرش عضلانی)، فراموشی، لرز، گیجی، احساس نشئگی، احساسات ناپایدار، رفتار شیدایی، ضعف عضلات، سرگیجه، گیجی


عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد مفاصل، کمردرد، درد عضلانی، میوپاتی


چشمی: تاری دید، اختلال بینایی


گوشی: وزوز گوش


تنفسی: فارنژیت، اختلال سیستم تنفسی، رینیت، سینوزیت


 تداخل با غذا:
غلظت پیک این دارو با غذا افزایش می‌یابد، اما فراهمی زیستی تغییر چشمگیری نمی‌کند.


راهکار: بدون ملاحظات غذایی مصرف شود.

هشدار ها پاروکستین

 1) حداکثر دوز در افراد مسن و ناتوان 40 میلی گرم روزانه است.


2)  در بیماران دچار اختلال کبدی و کلیوی، کاهش دوز الزامی است.


3) جهت کاهش علائم ترک، کاهش دوز دارو بایستی تدریجی باشد.

دارو های هم گروه پاروکستین

 سیتالوپرام – اس سیتالوپرام – فلوکستین – فلووکسامین – سرترالین – داپوکستین.

سرترالین – زولوفت – آسنترا (Sertraline)

اسامی تجاری دارو:

(Lustral; Daxid; Altruline; Asentra; Besitran; Deprax; Elrval; Emergen; Implicane; Sedoran; Sealdin; Serivolowfin; Zoloft; Tresle.)

سروتونین یکی از مواد شیمیایی است که در مغز تولید می‌شود. زمانی که سروتونین از نورون ترشح می‌گردد، منجر به تحریک سایر نورون‌ها می‌شود، سپس توسط پمپ هایی به سلول‌های مغزی باز می‌‌گردد و بازیابی می‌شود. سرترالین متعلق به خانواده‌ي داروهاي ضدافسردگي مهاركننده‌ي پمپ جمع كننده‌ي سروتونين SSRIs می‌باشد.

سرترالین برای درمان: (افسردگی؛حمله‌های هراس یا پانیک‌اتک؛ اختلال وسواس و اختلال استرس پس از سانحه و اختلال اضطراب اجتماعی؛ بدشکلی بدن؛ و شکل شدیدی از سندروم پیش قاعدگی) استفاده می‌شود.

 قرص سرترالین باعث افزایش روحیه فرد؛ کیفیت خواب؛ اشتها و سطح انرژی می‌شود و به بازیابی علاقه به زندگی روزمره کمک می‌کند. گاهی به عنوان قرص خواب نیز تجویز می‌شود. این دارو همچنین وسواس و اجبار برای انجام کارهای تکراری که در زندگی روزمره اختلال ایجاد می‌کند راکاهش می‌دهد. سرترالین از پر مصرف‌ترین داروهای ضد  افسردگی در کل جهان محسوب می‌شود. این دارو با تقویت سروتونرژیک در (CNS) متعاقباً محار فعالیت آدرنرژیک در ناحیه locus ceruleus می‌شود.

شکل دارویی: قرص‌های 50 و 100 میلی‌گرم.

نحوه عملکرد دارو و فارماکوکینتیکی (بررسی پارامترهای دارو):

این دارو از راه خوراکی جذب می‌شود و پس از 5/4 تا 5/8 ساعت؛ غلظت پیک درخون ایجاد می‌شود. نیمه عمر حذف پلاسمایی آن 26 ساعت و نیمه عمرحذف پلاسمای متابولیت فعال آن 66 ساعت است. مصرف غلظت یکنواخت  (Css)این دارو در خون تقریباً یک هفته پس از مصرف آن ایجاد می‌شود. سرترالین متابولیسم عبور اول شدید دارد. درزنان بارداراز جُفت عبورکرده و وارد شیر مادر می‌شود. این دارو از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شوند. در کبد متابولیزه شده و بطور وسیع تحت تاثیر عبور اولیه قرار می‌گیرد. 98% به پروتئین‌های خون متصل می‌شود.

جذب گوارشی این دارو آهسته است. ولی در صورت مصرف با غذا؛ سرعت جذب و فراهمی زیستی آن افزایش می‌یابد. برای شروع اثر ضد افسردگی و ضد پانیک آن 2 الی 4 هفته و برای اثر ضد وسواس آن ممکن است زمان بشتری احتیاج باشد.

مقدار و روش مصرف:

بزرگسالان: به عنوان ضدافسردگی و درمان‌های وسواس یک بار در روز صبح‌ها یا عصرها تجویز می‌شود. بعد از چند هفته برای دستیابی به مقدار موثر یا حداکثر مقدار قابل تحمل توسط بیمار؛ در فواصل یک هفته‌ای به مقدار Mg/day _ 50m اضافه می‌شود. بهتر از در دوز اول مقدار 25m شروع شود. دردرمان اختلالات (استرس بعد از حادثه؛ اختلال اضطراب اجتماعی) با 25 میلی‌گرم آغاز می‌شود.

کودکان: برای درمان اختلالات obsessive-compulsive درکودکان 6 تا 12 ساله ابتدا: mg/day25 و نوجوانان 13 تا 17 ساله ابتدا: mg/day 50 یکبار در روز؛ صبح یا عصر تجویز می‌شود و در فواصل یک هفته مقدار مصرف برحسب نیاز یا تحمل بیمار افزایش می‌یابد.

مصرف در زمان بارداری: این دارو از داروهای بارداری درجه(C)  است. یعنی: تحقیقات بر روی حیوانات بارداردر هنگام مصرف دارو اثرات نامطلوبی روی جنین نشان داده است و همچنین مطالعاتی بصورت کامل بر روی انسان انجام نشده است تا تاثیر دارو بر روی جنین اطمینان حاصل شود. پس در هنگام بارداری در حین مصرف باید فوراً با پزشک در میان گذاشت.

  نحوه مصرف سرترالین:

 میزان مصرف و شکل دارو و تکرار دفعات به مواردی چون: سن؛ شرایط بیمار؛ وخامتِ حال بیمار؛ سایر شرایط پزشکی و نحوه واکنش بیمار به دارو دراولین دوز است.

بهترین زمان مصرف سرترالین:

افرادی که از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنند، بهترین زمان برای مصرف این داروها در ابتدای روز است. مصرف داروی سرترالین در ابتدای روز می‌تواند از بروز علائم افسردگی در طول روز جلوگیری کند. البته بسیاری از پزشکان بر این باورند که میزان تولید که یک انتقال دهنده عصبی است در شب بیشتر از روز خواهد بود، به همین دلیل پزشکان مصرف داروهای ضدافسردگی چون سرترالین را در شب پیشنهاد نمی‌کنند. بهتر است داروی سرترالین را درصبح‌ها و در یک ساعت مشخص بیمار مصرف کند.

عوارض جانبی؛ رایج‌ترین عوارض:

1: خواب‌آلودگی و خستگی. 2: آشفتگی 3: سوء هاضمه؛ تهوع؛ اسهال و کاهش اشتها.4: تعریق. 5: رعشه و لرز.

 6: مشکلات خواب (بی‌خوابی). 7: کاهش تحریک جنسی؛ ضعف جنسی و یا مشکل در ارگاسم.

گاهی هم عوارض خود را با حساسیت پوستی (کهیر)؛ سختی در تنفس؛ ورم صورت؛ (لب‌ها ؛ زبان یا گلو.) نشان می‌دهد. در صورت عوارضی همچون: تشنج، تاری دید؛ دید تونلی (نوعی بیماری چشمی)؛ درد یا ورم چشم؛ سردرد و گیجی؛ مشکلات حافظه؛ احساس ناپایداری یا تزلزل (سطح پایین سُدیم خون)؛ شادی افراطی؛ زودرنجی یا پُرحرفی؛ باید سریع به پزشک مراجع کرد.

نکاتی در مورد تداخلات دارویی سرترالین:

  • بیمار باید به تعداد محدودی قرص‌ دسترسی داشته باشد.
  • مصرف همزمان سرترالین و بقیه (SSRIs) بامهارکننده‌هایMAOمی‌تواند؛ ایجاد سندرم سروتونی(هیپرترمی؛ هیپررفلکسی؛ تب و لرز و کولاپس قلبی عروقی) ایجاد کند.
  • مصرف همزمان سرترالین و داروهای آریتمی مثل پروپافنون و فلکایینید؛ باعث افزایش غلضت خونی این داروها می‌شود.
  • مصرف همزمان سرترالین با دارووهای که به‌ نحوی با سیستم سروتونرژیک عمل می‌کنند. مثل: (تریپتان‌ها؛ لینزولید (داروی ضد باکتری که اثر مهارکننده رویMAO دارد.) که باعث ایجاد سندروم سروتونین می‌شود.
  • مصرف این دارو و وارفاین ممکن است اثر (وارفارین) را افزایش می‌دهد.
  • مصرف همزمان (سرترالین و سایمتیدین) باعث افزایش غلظت خونی سرترالین می‌شود.

مشکلات جنسی و سرترالین:

به ندرت در مردانی که از این دارو استفاده می‌کنند، نعوظ دردناک و طولانی مدت در حدود۴ساعت یا بیشتر دیده شده است. اگر این نعوظ طولانی مدت و دردناک رخ داد، مصرف دارو را بیمارباید قطع کند و با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید زیرا ممکن است مشکلاتی دائمی به وجود بیاورد.

داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیداز (MAO):

مصرف سرترالین همراه با داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیداز (MAO) ممکن است موجب تداخل کشنده‌ای شود.

از مصرف بازدارنده‌های: منوآمین‌اکسیدازمانند:آیزوکروبوکسازید، لینزولید، متیلن آبی، موکلوبماید، فنلزین،پروکاربازین، رازاگیلین، سافینامید، سلژیلین و ترانیل سیپرومین همراه با سرترالین جدا خوداری شود. همچنین نباید اکثر بازدارنده‌های مونو آمید اکسیداز را ۲ هفته قبل یا بعد از مصرف قرص سرترالین مصرف کرد.

اوردوز با سرترالین:

زمانی که فرد بیش از مقدار تولید شده دارو مصرف کند، به اصطلاح اوردوز کرده است. این اوردوز می‌تواند از روی مصرف عمد یا غیرعمد دارو باشد. در ترکیبات این دارو؛ مواد شیمیایی بسیار قوی وجود دارد.

 استفاده بیش از اندازه از این دارو می‌تواند منجر به اوردوز در فرد شود، بهتر است داروی سرترالین ۱۰۰ را طبق تجویز پزشک مصرف کرد. از علائم اوردوز ناشی از مصرف سرترالین می‌توان به تنگی نفس، سرگیجه شدید و غش کردن اشاره کرد. بعضی از نوجوانان و بزرگ‌سالان زمانی که اولین داروی ضدافسردگی را مصرف می‌کنند، افکاری درباره خودکشی دارند. درباره تغییر حالات یا علائم باید هوشیار بود و هرگونه علامت جدید یا علامت رو به‌ وخامتی را به پزشک گزارش داد. خانواده یا سایر مراقبان هم باید به تغییرات حالت یا علائم بیمارهشیار باشند.

هشدارها:

داروی سرترالین ممکن است موجب خواب‌آلودگی و تاری دید شود. الکل و ماری جوآنا این حالات را تشدید می‌کند. لذا از رانندگی و فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری دارند، تا زمانی که در هوشیاری کامل به سر ببرد بیمار اجتناب کند.

قبل از هر گونه جراحی همه‌ی داروهایی که بیمار مصرف می‌کند (شامل داروهای تجویزی، غیرتجویزی و داروهای گیاهی) را با پزشک یا دندانپزشک خود در میان بگذارد.

این دارو ممکن است بر نتایج برخی از آزمایش‌های پزشکی مانند آزمایش مغز بیماری پارکینسون تاثیر بگذارد. در نتیجه کارکنان آزمایشگاه و پزشک را از مصرف این دارو آگاه سازید.

در صورتی که بیمار مبتلا به دیابت باشد، چک کردن قند خون روزانه نسبت به قبل، از اهمیت بیشتری برخوردار است. زیرا این دارو می‌تواند سطح قند را تغییر دهد. در صورت بروز این مشکل توصیه های لازم را از پزشک  متخصص خود دریافت کند.

چگونه مصرف قرص سرترالین را قطع کنیم؟

سرترالین اعتیاد آور نیست اما ممکن است هنگام ترک آن عوارض ناخوشایند ترک را بیمار تجربه کند. ترک دارو در طی یک دوره چهار هفته‌ای انجام شود. سرگیجه یا سردرد از عوارض ترک قرص سرترالین است. نشانه های ترک قرص سرترالین ممکن است از چند روز تا چند هفته بعد از آخرین زمان مصرف داروی نیز باقی بماند.

محل نگهداری دارو:

دارو باید در دمای ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد و دور از گرما و رطوبت و همچنین دور از دسترس کودکان نگهداری شود.

سیتالوپرام داروی ضد افسردگی

سیتالوپرام به انگلیسی: Citalopram تحت نام تجاری Celexa؛ سیتاکسا یک داروی ضد افسردگی از گروه مهارکننده‌های بازجذب سروتونین است که برای درمان اختلال افسردگی اساسی به کار برده می‌شود.شروع اثرات ضد افسردگی ممکن است یک تا چهار هفته طول بکشد.این دارو از طریق خوراکی مصرف می‌شود.

عوارض جانبی رایج شامل تهوع، مشکل در خواب، مشکلات جنسی، لرزش، احساس خستگی و تعریق است.عوارض جانبی جدی شامل افزایش خطر خودکشی در افراد زیر ۲۵ سال، سندرم سروتونین، گلوکوم و سندرم کیوتی است. سیتالوپرام نباید برای شخصی که از مهار کننده MAO استفاده می‌کند، مصرف شود. سندرم قطع داروی ضد افسردگی هنگام متوقف شدن روند مصرف ممکن است بروز کند.نگرانی‌هایی وجود دارد که استفاده در دوران بارداری ممکن است به کودک آسیب برساند.

تاریخچه

سیتالوپرام در سال ۱۹۸۹ توسط شرکت دانمارکی لوندبک ساخته شد و با پایان مدت حق انحصاری تولید آن در سال ۲۰۰۳ کمپانی‌های دیگر داروسازی نیز ساخت آن را آغاز کرده‌اند. سیتالوپرام برای استفاده پزشکی در ایالات متحده در سال ۱۹۸۸ تصویب شد.

موارد مصرف

استفاده از سیتالوپرام برای درمان افسردگی حالت مورد تأیید است. این دارو همچنین در کاهش نوروپاتی دیابتی و انزال زودرس نیز مؤثر است و مصرف هم‌زمان آن به همراه آمی تریپتیلین برای جلوگیری از حملات میگرن شدید مؤثر است. سیتالوپرام تأثیر بسیار قابل توجهی در درمان بیماری افسردگی و اختلال وحشت‌زدگی دارد.

افسردگی

در موسسه ملی بهداشت و درمان و تعالی بالینی رتبه ده داروی ضد افسردگی برای اثربخشی و مقرون به صرفه بودن دارا می‌باشد. سیتالوپرام از نظر اثربخشی پنجم است پس از میرتازاپین، اس سیتالوپرام، ونلافاکسین و سرترالین و چهارم از نظر مقرون به صرفه بودن است.

اختلال هراس

سیتالوپرام در کشورهای اروپایی و بریتانیا برای اختلال هراس، با یا بدون آگوروفوبیا مجوز دارد.

دیگر

سیتالوپرام ممکن است برای برطرف کردن اضطراب، افسرده خویی،اختلال دیسفوریای قبل از قاعدگی، اختلال بدشکلی بدن و اختلال وسواسی-جبری استفاده شود.به نظر می‌رسد که این دارو به اندازه فلووکسامین و پاروکستین در اختلال وسواس فکری عملی مؤثر باشد.برخی تحقیقات توصیه می‌کنند که در صورت وجود مقاومت برای درمان اختلال وسواس جبری، دارو به صورت وریدی تزریق شود. سیتالوپرام می‌تواند به اندازه مکلوبمید در درمان اضطراب اجتماعی اثرگذار باشد.مطالعاتی وجود دارد که نشان می‌دهد سیتالوپرام می‌تواند در کاهش رفتارهای تهاجمی و تکانشی مفید باشد.به نظر می‌رسد برای درمان اختلالات رفتاری مرتبط با زوال عقل از دارونما عملکرد بهتری داشته باشد.همچنین برای درمان بیش فعالی جنسی که در دوران ابتدایی آلزایمر بروز می‌کند کارگر باشد.

یک متاآنالیز، شامل مطالعاتی پیرامون فلوکستین، پاروکستین، سرترالین، اسکیتالوپرام و سیتالوپرام در مقابل دارونما، نشان داد که بازدارنده‌های بازجذب سروتونین در کاهش علائم سندرم قبل از قاعدگی چه به‌طور مداوم و چه فقط در مرحله لوتئال می‌توانند مؤثر باشند.

برای درمان الکلیسم، سیتالوپرام در مطالعات مربوط به مشروبات الکلی نشان داد که فرد احتمالاً با کاهش میزان مصرف مواجه شود.

در حالی که سیتالوپرام در پیشگیری از میگرن کمتر از آمیتریپتیلین اثرگذار است، در موارد بروز مقاومت به درمان، می‌تواند به عنوان داروی کمکی تجویز شود.همچنین این دارو در بهبود گرگرفتگی نیز کاربردهایی دارد.

یک مطالعه کنترل شده تصادفی در سال ۲۰۰۹ هیچ فایده یا عوارض جانبئ در کودکان اوتیستیک را در صورت مصرف سیتالوپرام، نشان نداد و این تردید را ایجاد کرد که آیا داروهای بازجذب سروتونین برای درمان رفتارهای تکراری در کودکان اوتیسم مؤثر هستند یا خیر.برخی تحقیقات نشان می‌دهد سیتالوپرام با اتصالات پروتئین کانابینوئید در مغز موش تداخل می‌کند و همین هم به عنوان علت بالقوه برخی از اثرات ضد افسردگی دارو مطرح می‌شود.

توضیحات دارو

مکانیسم اثر:

این دارو با مهار بازجذب سروتونین منجر به تاثیر مثبت درارتباط بین سلول های عصبی در سیستم عصبی مرکزی می شود و باعث برقراری تعلدل شیمیایی در مغز می شود.

مقدار مصرف:

مقدار مصرف هر دارو را پزشک معالج تعیین می کند ولی مقدار مصرف معمول این دارو به شرح زیر می باشد:

بزرگسالان

افسردگی

دوز اولیه: ۲۰ میلی گرم یکبار در روز

دوز نگهدارنده: ۲۰ تا ۴۰ میلی گرم یکبار در روز

حداکثر دوز: ۴۰ میلی گرم در روز

تنظیم دوز این دارو در فواصل حداقل یک هفته ای انجام می شود.

افراد بالای ۶۰ سال

افسردگی

دوز توصیه شده: ۲۰ میلی گرم یکبار در روز

عوارض جانبی:

در صورت  بروز علائم زیر فورا به پزشک خود اطلاع دهید:

احساس سبکی سر، اختلالات بینایی، سردرد همراه با درد قفسه سینه و گیجی شدید، احساس سفتی عضلانی، تعریق، لرزش، علائم افزایش سروتونین در بدن شامل تحریک پذیری، توهم، تب، افزایش ضربان قلب، تهوع، استفراغ، اسهال، از دست دادن تعادل، غش کردن، علائم کاهش سطح سدیم در بدن شامل سردرد، گیجی، ضعف شدید، استفراغ، از دست دادن تعادل، حرف زدن بریده بریده

عوارض شایع: اختلال حافظه و تمرکز، سردرد، خواب آلودگی، خشکی دهان، افزایش تعریق، بی حسی و گزگز کردن، بی خوابی، افزایش ضربان قلب، بی خوابی، تغییرات وزن، علائم سرماخوردگی مانند آبریزش بینی، مشکلات جنسی

بارداری و شیردهی:

به طور کلی در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی شود. از شروع مصرف این دارو یا قطع مصرف آن در دوران بارداری بدون اطلاع پزشک خودداری کنید.

تداخلات دارویی:

در صورت مصرف داروهای سایمتیدین، سایر داروها ضد افسردگی، هایپیران، وارفارین، دیگوکسین، پروپافنون، فلکائینید، دیازپام، لیتیوم، والپروات، سوماتریپتان، زولمیتریپتان حتما پزشک خود را مطلع کنید.

نحوه مصرف

سیتالوپرام به‌طور معمول در یک دوز، صبح یا عصر مصرف می‌شود. می‌توان آن را به همراه غذا یا بدون غذا مصرف کرد. مصرف با غذا جذب آن را افزایش نمی‌دهد،اما انجام این کار می‌تواند به جلوگیری از تهوع کمک کند.۳۳ گیرنده‌های 5HT3 استفراغ را تحریک می‌کنند. در صورت وجود بدن، این عارضه جانبی باید فروکش کند زیرا بدن با دارو تطبیق می‌یابد.

سیتالوپرام بیشتر در دوز درمانی ۲۰ تا ۴۰ میلیگرم در روز به خوبی تحمل می‌شود و عارضه چندانی ندارد. احتمال تداخل دارویی سیتالوپرام از دیگر داروهای بازجذب سروتونین کمتر است و در هنگام اوردوز هم داروی کم خطری است. با این حال گزارش‌هایی از مرگ با مصرف ۸۴۰ تا ۱۹۶۰ میلیگرم گزارش شده‌است. امکان بروز سندرم ترک داروهای بازجذب سروتونین پس از قطع مصرف سیتالوپرام وجود دارد. به همین جهت توصیه می‌شود که قطع مصرف به‌طور تدریجی انجام شود.

اختلال عملکرد جنسی

علائم شایع شامل اختلال در نعوظ، کاهش میل جنسی، انزال دیررس، خشکی واژینال و عدم حساسیت پستان در زنان است.

ضربان قلب غیرطبیعی

در اوت ۲۰۱۱، FDA اعلام کرد، “Citalopram باعث طولانی شدن فاصله QT وابسته به دوز می شود. سیتالوپرام نباید در دوزهای بالاتر از ۴۰ میلی گرم در روز تجویز شود. “

اثرات غدد درون ریز

مانند سایر مهارکنندگان بازجذب سروتونین، سیتالوپرام می‌تواند باعث افزایش سطح پرولاکتین سرم شود.

بارداری

قرار گرفتن در معرض ضدافسردگی از جمله سیتالوپرام در دوران بارداری با مدت زمان حاملگی کوتاه‌تر سه روز، افزایش خطر زایمان زودرس ۵۵٪، کاهش وزن هنگام تولد و نمرات Apgar پایین‌تر با <۰٫۴ امتیاز همراه است. قرار گرفتن در معرض ضد افسردگی با افزایش خطر سقط خودبخودی همراه نیست. مشخص نیست که آیا شیوع نقایص دیواره قلب در کودکانی که مادرانشان در اوایل بارداری مهارکنندگان بازجذب سروتونین مصرف کرده‌اند، بیشتر باشد.

خودکشی

در ایالات متحده، سیتالوپرام دارای یک هشدار جعبهٔ سیاه است که می‌گوید ممکن است تفکر و رفتار خودکشی را در افراد زیر ۲۴ سال افزایش دهد.

علائم قطع مصرف

علائم برداشتن می‌تواند هنگامی که این دارو به‌طور ناگهانی متوقف شود، مانند پاراستزی، مشکلات خواب مشکل در خواب و خواب شدید، احساس سرگیجه، اضطراب یا اضطراب، تهوع، استفراغ، لرزش، گیجی، تعریق، سردرد، اسهال، تپش قلب، تغییر در احساسات، تحریک پذیری و مشکلات بینایی در بینایی و بینایی. با پایان یافتن درمان سیتالوپرام باید بتدریج کاهش یابد.

مصرف بیش از حد

مصرف بیش از حد ممکن است باعث استفراغ، آرامش، اختلال در ریتم قلب، سرگیجه، تعریق، حالت تهوع، لرزش و به ندرت فراموشی، گیجی، اغما یا تشنج شود.۵۰ سیتالوپرام خطرناکترین گونه مهارکنندگان بازجذب سروتونین در صورت مصرف بیش از حد است.

متیل فنیدات (Methylphenidate ) – ریتالین (Ritalin)

مکانیسم اثر و فارماکولوژی

متیل‌فنیدات مهارگر قوی بازجذب دوپامین و به میزان کم‌تری نوراپی‌نفرین در دستگاه عصبی مرکزی است، گمان می‌رود نقص فعالیت این دو آمین پیام‌رسان (دوپامین و اپی‌نفرین) از علل بروز سندرم اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی در کودکان و بزرگ‌سالان باشد، متیل‌فنیدات با افزایش فعالیت این دو آمین عصبی در بهبود نشانگان این بیماری مؤثر است.

در بیماری مبتلا به حملهٔ خواب نیز نقص در فعالیت نورون‌های دوپامینرژیک و ارکسین از علل بیماری هستند که این دارو با همان مکانیسم بیماری را کنترل می‌کند.

هرچند متیل‌فنیدات دارای اسکلت و ساختار آمفتامینی است ولی برخلاف آن توانایی آزادسازی کاتکول‌آمینها را ندارد و بازجذب سروتونین را نیز مهار نمی‌کند و از این جهت به آمفتامین برتری دارویی دارد.

موارد مصرف

اختلال کمبود توجه بیش فعالی

از متیل فنیدات برای درمان اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) استفاده می‌شود.

مزایای کوتاه مدت و مقرون به صرفه بودن متیل‌فنیدات ثابت شده‌است.

بر اساس بررسی سال ۲۰۱۸ شواهدی آزمایشی وجود دارد که این دارو می‌تواند باعث عوارض جانبی جدی و غیر جدی در کودکان شود.

در حدود ۷۰٪ از بیماران مصرف‌کنندهٔ متیل‌فنیدات، بهبودی علائم ADHD مشاهده شده‌است.

کودکان مبتلا به ADHD که از داروهای محرک استفاده می‌کنند، با همسالان و اعضای خانواده روابط بهتری دارند. این کودکان همچنین در مدرسه عملکرد بهتری دارند، کمتر تکانشی رفتار می‌کنند، و بازه زمانی توجه بیشتری دارند. افراد مبتلا به ADHD در معرض خطر بیشتری از نظر ابتلا به اختلالات مصرف مواد بدون درمان دارند و داروهای محرک، کاهنده این خطر هستند. متیل‌فنیدات برای مصرف کودکان زیر شش سال مورد تأیید نمی‌باشد.

نارکولپسی (حمله خواب)

حمله خواب، نوعی اختلال خواب مزمن است که علائم آن خواب‌آلودگی روزانه و حملات خواب غیرقابل کنترل است که در درجه اول با محرک‌ها درمان می‌شود. متیل‌فنیدات در افزایش بیداری، هوشیاری و بهبود عملکرد مؤثر است.

سایر کاربردهای پزشکی

متیل‌فنیدات برای موارد مقاوم به درمان اختلال دوقطبی و اختلال افسردگی عمده قابل تجویز است. همچنین برای درمان افسردگی در بیماران پس از سکته مغزی و سرطان و بیماران مبتلا به ایدز، مؤثر بوده‌است. این داروها عوارض جانبی کمتری نسبت به ضدافسردگی‌های سه‌حلقه‌ای در افراد مسن و بیمار دارند.

بهبود عملکرد

سایکو اکتیوهایی مانند آمفتامین و متیل‌فنیدات باعث بهبود عملکرد در کارهای سخت و کسل‌کننده می‌شوند.این دارو توسط بعضی از دانشجویان جهت افزایش عملکرد در مطالعه و آزمایش استفاده می‌شود. همچنین از این دارو برای آپاتی، افسردگی ناشی از ضربه به سر و برطرف کردن آثار خواب‌آور شبه‌افیون‌ها استفاده می‌شود.

عوارض جانبی خفیف استفاده از ریتالین

برخی از عوارض جانبی خفیف ریتالین عبارتند از:

•           تحریک

•           یک احساس انرژی

•           سردرد

•           مشکل خوابیدن

•           بدخلقی

•           اضطراب

•           حالت تهوع

•           کاهش اشتها

عوارض جانبی جدی ریتالین

برخی از عوارض جانبی شدید ریتالین عبارتند از:

•           واکنش های قلبی عروقی، از جمله مرگ ناگهانی، سکته مغزی و حمله قلبی

•           افزایش فشار خون

•           افزایش ضربان قلب (تاکی کاردی)

•           واکنشهای جانبی روانپزشکی، از جمله بدتر شدن شرایط روانی نسبت به قبل ازمصرف

•           ایجاد علائم روان پریشی

•           نعوظ پایدار و گاهی دردناک در مردان

•           گردش خون ضعیف، از جمله پدیده رینود

•           سرکوب طولانی مدت رشد و کاهش وزن در کودکان

•           احتمال اعتیاد

عوارض نادر ریتالین

در موارد نادر، از جمله عوارض مصرف ریتالین می توان به واکنش های آلرژیک اشاره کرد. شایع ترین علائمی که باید مراقب آنها باشد عبارتند از:

•           خارش

•           گرفتگی بینی یا رینیت

•           کهیر (لکه های قرمز خارش دار روی پوست)

•           راش

•           آبریزش یا خارش چشم

•           خارش گلو

خطرات استفاده از دوزهای بالای ریتالین

دوزهای بسیار بالای ریتالین می تواند منجر به موارد زیر شود:

•           هذیان یا توهم

•           لرزش یا انقباض

•           پارانویا

•           موارد وحشت زدگی

•           تشنج

•           گیجی

تداخلات دارویی

بازدارنده های مونوآمین اکسید از MAOI

MAOI ها شامل سلژیلین، ترانسیل پرومین، ایزوکارباکسازید، فنلزین، لاینزولید و متیلن بلو هستند. افراد نباید ریتالین را در کنار این داروها مصرف کنند زیرا باعث ایجاد عوارض جانبی شدید و گاه کشنده می شود.

داروهای ضد فشار خون

این داروها شامل داروهای ادرار آور، مسدود کننده های کانال کلسیم، مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین ، بتا بلاکرها و آگونیست های گیرنده آلفا 2 با عملکرد مرکزی هستند. این ماده نباید با داروهای ضد فشارخود مصرف گردد.

داروهای بیهوشی خاص

 داروهای بیهوشی که باعث تداخل می شوند عبارتند از، هالوتان، ایزوفلوران، آنفلوران، دسفرلران و سووفلوران که نباید با هم مصرف شوند.

سایر تداخلات احتمالی این داروشامل،داروهای ریفلاکس اسید، مانند آنتی اسیدها، مسدود کننده های H2 و مهار کننده های پمپ پروتون، داروهای فشار خون مانند لوزارتان، والسارتان، ایربسارتان، آنالاپریل، لیزینوپریل، هیدروکلروتیازید و فوروزماید می شود.

داروهای ضد روان پریشی، مانند کلرپرومازین و هالوپریدول، داروهای تشنج، مانند فنی توئین و فنوباربیتال، وارفارین و کافئین نیز می توانند با ریتالین تداخل داشته باشند.

داروهای سرماخوردگی یا آلرژی

قبل از مصرف ریتالین، فرد باید سایر داروهایی را که مصرف می کند به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهد. پزشک یا داروساز می توانند در مورد تعاملات احتمالی با ریتالین مشاوره لازم را به فرد بدهد.

افرادی که از ریتالین استفاده می کنند، چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنند؟

هر کسی که نسخه ای از داروهای ریتالین را دریافت می کند، برای بررسی نیازهای دارویی خود باید مرتباً به پزشک یا متخصص بهداشت دیگر مراجعه کند. از آنجا که ریتالین یک داروی کاملاً کنترل شده است، فرد هر بار به نسخه جدیدی از پزشک نیاز خواهد داشت.

اگر دارو اثرات خود را از دست داد یا عوارض جانبی نامطلوبی داشت، فرد باید به پزشک خود اطلاع دهد. پزشک ممکن است مقدار داروی تجویز شده را تغییر دهد. فردی که ریتالین مصرف می کند هرگز نباید دوز خود را تغییر دهد و ابتدا باید با پزشک مشورت کند.

اگر فردی دچار بی حسی در انگشتان دست و پا یا تغییر حساسیت پوست یا رنگ پوست شد، باید حتماً با پزشک خود تماس بگیرد.

هشدارها و احتیاط در مصرف داروی ریتالین

1.         احتمال وابستگی به دارو و سوءاستفاده از دارو وجود دارد (بسته به میزان، نحوه مصرف و فرد استفاده‌کننده). اگر چه وابستگی جسمانی به ریتالین همانند مواد مخدری نظیر تریاک و شبه مرفین‌ها گزارش نشده‌است؛ اما پزشکان بر وابستگی روانی و نیاز به افزایش میزان مصرف آن که پدیده تحمل (Tolerance) نیز نامیده می‌شود، اتفاق نظر دارند.

2.         از علائم ترک جسمانی و روانی این قرص می‌توان به دردهای عضلانی، خواب آلودگی و افسردگی نام برد. این دارو فقط برای افرادی تجویز می‌شود که سابقه کامل آنها به‌طور دقیق ارزیابی شود. برای بیمارانی با واکنش حاد استرس نباید تجویز شود. در مصرف طولانی مدت دارو، بهتر است آزمایش‌های منظم شمارش سلول‌های خونی، شمارش افتراقی و شمارش پلاکت‌ها نیز انجام شود.

3.         در صورت عدم بهبودی پس از یک ماه مصرف، باید دارو را قطع کرد. این دارو نباید برای درمان حالت‌های خستگی مفرط طبیعی، افسردگی و سایکوزها استفاده شود. نیاز به ادامه مصرف دارو باید مرتب ارزیابی شود و در زمان تعطیلات و زمان‌هایی که مصرف آن نیاز نیست، مصرف کاهش یافته یا قطع شود. افزایش در جه حرارت بدن، بی نظمی در ضربان قلب، سردرد و تهوع، افزایش فشارخون و تشنج از عوارض مصرف بیش از اندازه ریتالین است. استفاده از این ماده طبق قوانین جهانی مبارزه با دوپینگ ممنوع می‌باشد.

کلوزاپین

کلوزاپین یکی از انواع داروهای ضد روان‌پریشی است که اغلب برای مهار کردن بیماری‌های سایکوز مانند روان‌گسیختگی یا اسکیزوفرنی از آن استفاده میشود و زمانی تجویز می‌گردد که فرد به درمان‌های دیگر پاسخ نداده باشد.

این دارو به علت آسیب به گلبول‌های سفید خون و عوارض جسمی و روانی حتما باید زیر نظر پزشک و با احتیاط مصرف گردد چراکه کلوزاپین می‌تواند حتی باعث مرگ افراد شود.

همچنین لازم است که پزشک قبل از تجویز دارو آزمایش خون از فرد بگیرد. توجه داشته باشید که این دارو با داروهای ضد اضطراب و افسردگی نیز تداخل دارد و از مصرف همزمان آن‌ها اکیدا بپرهیزید

موارد مصرف قرص کلوزاپین

این دارو عموما برای بیماری‌های روانی سایکوتیک تجویز می‌شود و می‌تواند بر روی نشانگان مثبت روان‌گسیختگی مانند توهم و هذیان و بر روی نشانگان منفی مانند دوری از جامعه و رفتارهای غیر اجتماعی تاثیرات درمانی مهمی داشته باشد.

این دارو عموما برای بیماران سایکوزی که حال وخیمی دارند تجویز می‌شود.

موارد تجویز این دارو شامل موارد زیر است :

درمان اسکیزوفرنی در بیماران مقاوم به درمان، مخصوصا  در بیمارانی که به سایر داروهای مهار کننده سایکوز متعارف (حداقل دو عدد دارو) مقاومت نشان ‌می‌دهند

کاهش دادن احتمال خودکشی در بیماران اسکیزوفرنی که شدیدا در فکر اقدام به خودکشی هستند

درمان‌ بیمارهای مبتلا به مانیا که نسبت به بقیه درمان‌ها مقاومت نشان‌ می‌دهند

درمان بیماران مبتلا به اختلالات شخصیت اسیکیزوئید

مکانیسم اثر

کلوزاپین روی گیرنده های دوپامینی و سروتونرژیکی اثر میکند. این دارو همچنین اثر مهاری بروی گیرنده‌های آدرنرژیک،کولینرژیک و هیستامینی از خود نشان می دهد.

کنترل رفتار و علایم روانی با کمترین بروز عوارض خارج هرمی

تشدید اختلالات خواب (از طریق بلوک گیرنده هیستامینی)

شروع اثر:

بهبود خواب 1 هفته
اثرات ضدجنون 12-6 هفته

طول اثر:

متغیر

اوج اثر:

12-6 ماه

منع مصرف

در صورتی که دچار اختلالات و بیماری‌های خونی مانند آگرانولوسیتوز، میلوپرولیفراتیو مخصوصا دیسکرازی خونی یا پیشینه مبتلا شدن به آن و ضعف مغز استخوان هستید این دارو را نباید مصرف کنید. موارد دیگری با منع مصرف نسبی، مانند اختلال کبدی و اختلالات قبلی دستگاه قلبی و عروقی وجود دارند

عوارض مصرف قرص کلوزاپین

این دارو می‌تواند باعث شود که گلبول‌های سفید خون از بین بروند و سیستم ایمنی بدن را به شدت ضعیف کنند. این اتفاق اگر بخواهد رخ دهد معمولا در 6 ماه اول اتقاق می‌افتد و بعد از آن فقط 1 درصد افراد را درگیر می‌کند. عوارض این دارو بسیار مشخص و برجسته هستند که باعث عدم پذیرش از سمت بیماران می‌شود. از شایع‌ترین عوارضی که پس از مصرف این دارو به وجود می‌آید افزایش وزن، لرزش، سرگیجه، سردرد، خواب‌آلودگی، تهوع، یبوست، خشکی دهان یا افزایش بزاق دهان، دید تار، افزایش ضربان قلب و تعریق زیاد است. همچنین خطر تشنج با بالا رفتن دوز در شخص بیشتر می‌شود.

از عوارض دیگر این دارو می‌توان به یرقان، کم‌خونی همولوتیک، ناتوانی جنسی، رنگ‌پریدگی، کاهش یا افزایش دمای بدن، ژنیکوماستی، اختلال در قاعدگی، نعوذ دائم، کابوس شبانه، احتقان بینی، آریتمی قلبی، گالاکتوره، به ندرت تغییرات فشار خون، افزایش قند خون، استفراغ، مشکل در دفع ادرار و میوکادریت و پروکادریت اشاره کرد

سیتالوپرام

کلینیک تارا به نقل از ویکی پدیا:

سیتالوپرام

سیتالوپرام  (به انگلیسی: Citalopram) تحت نام تجاری Celexa؛ سیتاکسا یک داروی ضد افسردگی از گروه مهارکننده‌های بازجذب هورمون سروتونین است که برای درمان اختلالات خلقی، اختلال افسردگی عمده، اختلال وسواس فکری-عملی، اختلال هراس و اختلال اضطراب اجتماعی به کار برده می‌شود.شروع اثرات ضد افسردگی ممکن است یک تا چهار هفته طول بکشد این دارو از طریق خوراکی مصرف می‌شود.

عوارض جانبی رایج قرص سیتالوپرام شامل تهوع، مشکل در خواب، مشکلات جنسی، لرزش، احساس خستگی و تعریق است.عوارض جانبی جدی شامل افزایش خطر خودکشی در افراد زیر ۲۵ سال، سندرم سروتونین، گلوکوم و سندرم کیوتی است. سیتالوپرام نباید برای شخصی که از مهار کننده MAO استفاده می‌کند، مصرف شود.سندرم قطع داروی ضد افسردگی هنگام متوقف شدن روند مصرق ممکن است بروز کند.نگرانی‌هایی وجود دارد که استفاده در دوران بارداری ممکن است به کودک آسیب برساند.

سیتالوپرام برای استفاده پزشکی در ایالات متحده در سال ۱۹۹۸ تأیید شد. سیتالوپرام جزو گونه داروی ژنریک است. در سال ۲۰۱۷، این دارو با بیش از ۲۴ میلیون نسخه، بیست و ششمین داروی رایج در ایالات متحده بود.

توضیحات دارو به نقل از داروسازی پورسینا

مکانیسم اثر:

این دارو با مهار بازجذب سروتونین منجر به تاثیر مثبت درارتباط بین سلول های عصبی در سیستم عصبی مرکزی می شود و باعث برقراری تعلدل شیمیایی در مغز می شود.

مقدار مصرف:

مقدار مصرف هر دارو را پزشک معالج تعیین می کند ولی مقدار مصرف معمول این دارو به شرح زیر می باشد:

بزرگسالان

افسردگی

دوز اولیه: ۲۰ میلی گرم یکبار در روز

دوز نگهدارنده: ۲۰ تا ۴۰ میلی گرم یکبار در روز

حداکثر دوز: ۴۰ میلی گرم در روز

تنظیم دوز این دارو در فواصل حداقل یک هفته ای انجام می شود.

افراد بالای ۶۰ سال

افسردگی

دوز توصیه شده: ۲۰ میلی گرم یکبار در روز

عوارض جانبی:

در صورت  بروز علائم زیر فورا به پزشک خود اطلاع دهید:

احساس سبکی سر، اختلالات بینایی، سردرد همراه با درد قفسه سینه و گیجی شدید، احساس سفتی عضلانی، تعریق، لرزش، علائم افزایش سروتونین در بدن شامل تحریک پذیری، توهم، تب، افزایش ضربان قلب، تهوع، استفراغ، اسهال، از دست دادن تعادل، غش کردن، علائم کاهش سطح سدیم در بدن شامل سردرد، گیجی، ضعف شدید، استفراغ، از دست دادن تعادل، حرف زدن بریده بریده

عوارض شایع: اختلال حافظه و تمرکز، سردرد، خواب آلودگی، خشکی دهان، افزایش تعریق، بی حسی و گزگز کردن، بی خوابی، افزایش ضربان قلب، بی خوابی، تغییرات وزن، علائم سرماخوردگی مانند آبریزش بینی، مشکلات جنسی

بارداری و شیردهی:

به طور کلی در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی شود. از شروع مصرف این دارو یا قطع مصرف آن در دوران بارداری بدون اطلاع پزشک خودداری کنید.

تداخلات دارویی:

در صورت مصرف داروهای سایمتیدین، سایر داروها ضد افسردگی، هایپیران، وارفارین، دیگوکسین، پروپافنون، فلکائینید، دیازپام، لیتیوم، والپروات، سوماتریپتان، زولمیتریپتان حتما پزشک خود را مطلع کنید.

احتیاط مصرف:

قبل از مصرف دارو پزشک خود را در صورت وجود موارد زیر مطلع کنید:

  • مشکل کبدی یا کلیوی
  • تشنج یا صرع
  • اختلالات خونریزی یا لخته شدن خون
  • گلوکوم
  • مشکلات قلبی
  • اختلال الکترولیتی
  • اختلال دوقطبی
  • سابقه سوء مصرف دارو یا افکار خودکشی

موارد منع مصرف:

  • سابقه حساسیت به سیتالوپرام یا داروهای مشابه، رنگ ها و مواد محافظ
  • مصرف داروهای مونوآمین اکسیداز مانند سلژیلین، ایزوکربوکسازید و ترانیل سیپرومین در ۱۴ روز گذشته
  • مصرف داروی پیموزاید

توصیه هایی برای مصرف کنندگان:

  1. بدون اطلاع پزشک از قطع کردن ناگهانی این دارو یا تغییر دوز آن بپرهیزید.
  2. این دارو را می توان همراه یا بدون غذا مصرف کرد؛ دارو را در یک زمان مشخص در روز مصرف کنید.
  3. برای اثربخشی این دارو و شروع بهبود علائم بیماری ۴ هفته زمان لازم است.
  4. از مصرف الکل در حین مصرف این دارو خودداری کنید.
  5. این دارو می تواند هوشیاری شما را تحت تاثیر قرار دهد؛ در هنگام رانندگی و کارهایی که نیاز به هوشیاری دارند، احتیاط کنید.
  6. در صورت نیاز به مصرف داروهای NSAID مانند ایبوپروفن، ناپروکسین، دیکلوفناک، سلکوکسیب، ایندومتاسین، ملوکسیکام و … و آسپیرین، حتما با پزشک خود مشورت کنید چراکه مصرف همزمان این داروها و سرترالین ریسک خونریزی را زیاد می کند.
  7. در صورت ایجاد علائم جدید یا بدتر شدن آن ها حتما پزشک خود را مطلع کنید.

شرایط نگهداری:

در دمای اتاق، دور از نور و رطوبت و دور از دسترس اطفال نگهداری شود.